رابطة یک‏جانشینی و نظام خویشاوندی

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت‌علمی گروه انسان‌شناسی دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکترا، دانشگاه موزۀ انسانی فرانسه

چکیده

مردم ایلام در گذشته زندگی عشایری داشته‌اند که نظام سلسله‌مراتبی ایلی و هنجارهای خویشاوندی، بر آن حاکم بوده است. این مردم به‌تدریج اسکان داده شده‌اند و زندگی‌شان صورتی شهری به خود گرفته است. پرسش آن است که آیا بعد از این اسکان، نحوۀ زندگی مردم به‌طور کامل تغییر کرده و اکنون شهر با حاکمیت نظام دیوان‌سالار اداره می‌شود یا هنوز نظام خویشاوندی بر زندگی و روابط اجتماعی افراد حاکمیت دارد. زندگی اجتماعی در شهر ایلام، تا چه ‌حد مبتنی‌‌‌بر قواعد شهروندی است و تا چه ‌حد نظام خویشاوندی در آن تعیین‌کننده است؟ براساس نتایج این تحقیق، در شهر - عشیرۀ ایلام، مفهوم شهروندی شکل نگرفته است و افراد، بیش از آنکه خود را یک شهروند ایلامی تلقی کنند، خود را متعلق به یک ایل یا طایفه می‌دانند. در ایلام، افراد هنوز بیش از آنکه تحت حمایت‌های اجتماعی نظام دیوان‌سالارِ شهری باشند، از حمایت‌های ساختار خانوادگی بهره می‌برند. درصدِ بالای ازدواج‌های درون‌همسری، نحوۀ پراکندگی قومیتی در فضای شهری، انتخاب اعضای شورای شهر به شکلی قومیتی، نحوۀ گذرانِ اوقات فراغت به‌صورت دسته‌جمعی و خانوادگی و حضور قدرتمند هنجارهای خانوادگی در مراسم مختلف مانند عروسی، عزاداری، خون‌بس و لویرات، نشانه‌هایی از حاکمیت هنجارهای قبیله‌ای و خانوادگی در شهر ایلام است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Relationship between kinship and sedentary system

نویسندگان [English]

  • Manijeh Maghsoodi 1
  • Zohreh Anvari 2
چکیده [English]

The main question of this research is whether social life in Ilam Province—located in west of Iran --based on citizen rule or based on kinship system. Previously, people in Ilam lived in tribe with rule of kinship system and hierarchy.  They were settled on Ilam and they live like urbanite (city dweller). The question is if the people life system changes after they were settled completely and also whether Ilam is managed with bureaucrat system or still kinship system control life style and social relation of people.
According to the results of this research, the concept of citizen have formed in Ilam as a city – tribe. Individuals belong to their tribe rather than to their city. They are supported from kinship system more than bureaucrat system. High percent of Endogamy marriage, ethnic dispersal type on the city space, ethnic election for choice the member of city council, and powerful attendance of domestic norm at marriage ceremony, interment, khun bas and levirate are signs of governability of kinship system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bureaucrat system
  • Citizen
  • City – tribe
  • Kinship system

مراجع

  1. اعزازی، شهلا، ۱۳۸۵، جامعه‌شناسی خانواده، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
  2. بالاندیه، ژرژ، ۱۳۷۴، انسان‌شناسی سیاسی،ترجمۀ فاطمه گیوه‌چیان، تهران: آران.
  3. بلوکباشی، علی، ۱۳۸۳، جامعۀ ایلی در ایران، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
  4. پیر دیگار، ژان، ۱۳۸۴، «توسعۀ پایدار مناطق ایل‌نشین ایران»، ترجمۀ اصغر کریمی، نامۀ انسان‌شناسی، ش۶، س۳.
  5. دورکیم، امیل، ۱۳۸۱، دربارۀ تقسیم کار اجتماعی، ترجمۀ باقر پرهام، تهران: مرکز.
  6. ریویر، کلود، ۱۳۷۹، درآمدی بر انسان‌‌شناسی، ترجمۀ ناصر فکوهی، تهران: نی.
  7. شیانی، ملیحه، ۱۳۸۱، «تحلیلی جامعه‌شناختی از وضعیت شهروندی در لرستان»، مجلۀ جامعه‌شناسی ایران، دورۀ چهارم، شمارۀ سوم.
  8. طبیبی، حشمت‌‌الله، ۱۳۷۴، مبانی جامعه‌شناسی و مردم‌شناسی ایلات و عشایر، تهران: دانشگاه تهران.
  9. طرح جامع توسعۀ استان ایلام، ۱۳۷۳، وزارت مسکن و شهرسازی.
  10. عسکری نوری، علی‌‌اکبر، ۱۳۷۷، جامعه‌شناسی عشایر ایران، تهران: چاپخش.
  11. فکوهی، ناصر، ۱۳۸۳، انسان‌شناسی شهری، تهران: نی.
  12. فیالکوف، یانکل، ۱۳۸۳، جامعه‌شناسی شهری، ترجمۀ عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: آگه.
  13. ماسوری، شکوفه، ۱۳۸۲، «خی صل»، نامۀ انسان‌شناسی، دورۀ اول، شمارۀ سوم.
  14. مقصودی، منیژه، ۱۳۸۶، انسان‌شناسی خانواده و خویشاوندی، تهران: شیرازه.
  15. ممتاز، فریده، ۱۳۷۹، جامعه‌شناسی شهر، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  16. مرکز آمار ایران، سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵.www.sci.org.ir
  17. نش، کیت، ۱۹۵۸، جامعه‌شناسی سیاسی معاصر، جهانی‌شدن، سیاست، قدرت، ترجمۀ محمدتقی دلفروز، تهران: کویر.
  18. وبر، ماکس، ۱۳۸۴، شهر در گذر زمان، ترجمۀ شیوا کاویانی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  19. وایزمن، بوریس و جودی گرووز، ۱۳۷۹، قدم اول؛ لوی استروس، ترجمۀ نورالدین رحمانیان، تهران: شیرازه.
  1. Graham Allan & Graham Crow, 2001, Families, Households and Society, British sociological association.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار