تبیین جامعه ‏شناختی رابطة سرمایة اجتماعی/ فرهنگی و اثربخشی آموزشی معلمان (مطالعة موردی: دبیران دبیرستان‏های شهر سنندج)

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت‌‌علمی دانشگاه کردستان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی

3 کارشناس ارشد مدیریت منابع انسانی دانشگاه تهران

چکیده

پژوهش حاضر تلاشی است برای تبیین رابطۀ اثربخشی آموزشی معلمان با سرمایۀ اجتماعی/‌فرهنگی آنان. به‌بیان‌دیگر، این پژوهش قصد دارد پدیدۀ اثربخشی آموزشی را در ارتباط با متغیرهای اجتماعی و به‌مثابه امری اجتماعی مطالعه کند. لذا پرسش‌های محوری آن، حول این مسئلۀ اصلی صورت‌بندی شده‌اند که تعامل بین فضای اجتماعی و میدان آموزشی چگونه است و معلمان چگونه به‌تناسب سرمایۀ اجتماعی (اعتماد اجتماعی، هنجارهای همیاری و شبکه‌های روابط اجتماعی) و سرمایۀ فرهنگی‌شان (تجسم‌یافته و عینیت‌یافته و نهادی‌شده)، در میدان آموزشی ایفای نقش می‌کنند. چارچوب مفهومی و نظری پژوهش، از نظریه‌های بوردیو و کلمن و پاتنام استخراج شده است. جامعۀ آماری تحقیق شامل دبیران مقطع متوسطۀ آموزش‌و‌پرورش ناحیۀ ۱ و ۲ شهر سنندج، در سال تحصیلی ۸۹-۹۰ بود که کلاً ۱۲۶۲ نفر بودند و با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه‌گیری طبقه‌ای نسبی، ۳۰۰ نفر از آن‌ها انتخاب شدند. یافته‌های پژوهش حاکی‌از آن است که از میان تمام شاخص‌های هر دو متغیر سرمایۀ اجتماعی و فرهنگی، شاخص همیاری اجتماعی دارای بیشترین ضریب هم‌بستگی و ضریب تعیین با اثربخشی آموزشی معلمان است. درخصوص رابطۀ اثربخشی آموزشی با شاخص‌های سرمایۀ فرهنگی، نتایج نشان می‌دهد که با توجه به مقادیر ضریب هم‌بستگی، از میان این شاخص‌ها، شاخص «هبیتاس فرهنگی» دارای بیشترین ضریب هم‌بستگی با اثربخشی آموزشی است و بعد از آن، شاخص سرمایۀ فرهنگی نهادی قرار دارد. نتایج تحقیق در کل گویای آن است که در میدان آموزشی، معلمانی که دارای سرمایۀ فرهنگی و اجتماعی بیشتری هستند، اثربخشی آموزشی بیشتری نیز دارند. درنتیجه برای دستیابی به اثربخشی آموزشی، فقط توجه به ویژگی‌های فردی (مهارت، دانش، توانایی‌ها و استعدادها) کافی نیست؛ بلکه تلاش برای تغییر و بهبود وضعیت‌های عینی اجتماعی و فرهنگی نیز ضرورت دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The sociological explanation of the relationship between the educational efficacies of teachers and their social/cultural capital

نویسندگان [English]

  • Jamal Mohammadi 1
  • Fardin Mohammadi 2
  • Zahrasadat Soleimanzadeh 3
چکیده [English]

his research is an attempt to explain the relationship between the educational efficacies of teachers and their social/cultural capital. In other words, the research aims to study the phenomena of educational efficacies as the social and in relation with some social variables. Therefore, its main questions are formulated around the problematic of the nature of interaction between social space and educational field: how do teachers act and play their roles according to their social and cultural capital in educational field?
The theoretical framework is based on Bourdieu, Putnam and Coleman social theory. The population includes high school teachers of Sanandaj in 1389-1390 that are about 1262. The sample is selected via stratified relative sampling which is about 300. The findings show that the main index of social and cultural capital which has meaningful relationship with educational efficacies is social corroboration. Moreover, cultural habitus and institutionalized cultural capital has also most meaningful relationship with educational efficacies. We can generally claim that the teachers who own a high degree of social and cultural capital have also a high degree of educational efficacies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cultural habitus
  • educational efficacies educational field
  • meaningful relationship
  • social and cultural capital

مراجع

  1. کتابنامۀ فارسی

    1. اسمیت، راجر، ۱۳۸۶، مدرسۀ کارا، ترجمۀ یحیی مجتبی‌منش و ریحانه حرم‌پناهی، تهران: ماه نور.
    2. امین‌فر، مرتضی و دیگران، ۱۳۸۸، «بررسی و مقایسۀ اثربخشی معلمان جذب‌شده از آموزش عالی و مراکز تربیت معلم»، فصلنامۀ تحقیقات مدیریت آموزشی، ش۲، زمستان.
    3. اندرسون، لورمن، ۱۳۷۷، افزایش اثربخشی معلمان در فرایند تدریس، ترجمۀ محمد امینی، تهران: ‌مدرسه.
    4. بهرنگی، محمدرضا و بهار طباطبایی، ۱۳۸۸، «بررسی رابطۀ کارآفرینی با اثربخشی مدیران دبیرستان‌های دخترانۀ شهر کرمان»، فصلنامۀ رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، س۲، بهار.
    5. پاتنام، رابرت، ۱۳۷۹، دموکراسی و سنت‌های مدنی، ترجمۀ تقی دلفروز، تهران: دفتر مطالعات و تحقیقات سیاسی وزارت کشور.
    6. تاجبخش، کیان، ۱۳۸۴، سرمایۀ اجتماعی اعتماد، دموکراسی و توسعه، ترجمۀ افشین خاکباز و حسن پویان، تهران: شیرازه.
    7. توسلی، غلام‌عباس و مرضیه موسوی، ۱۳۸۴، «مفهوم سرمایۀ اجتماعی در نظریات کلاسیک و جدید، با تأکید بر نظریه‌‌های سرمایۀ اجتماعی»، نامۀ علوم اجتماعی، ش۲۶، زمستان.
    8. حقیقتیان، منصور و دیگران، ۱۳۸۷، «تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر فعالیت شغلی دبیران مقطع متوسطۀ شهرستان اصفهان»، فصلنامۀ دانش و پژوهش در علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی.
    9. درسلر، دیوید و ویلیام ویلیس، ۱۳۸۸، جامعه‌شناسی، ترجمۀ مهرداد هوشمند و غلام‌رضا رشیدی، تهران: اطلاعات.
    10. دواس، دی ای، ۱۳۸۸، پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمۀ هوشنگ نایبی، تهران: نی.
    11. ساعی، علی، ۱۳۸۷، روش تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: سمت.
    12. سلطانی، ایرج، ۱۳۸۶، تعامل نیازسنجی و اثربخشی آموزشی در سازمان‌های یادگیرنده، اصفهان: ارکان دانش.

    13. صادقی، علیرضا، ۱۳۸۲، بررسی اثربخشی برنامه‌های پرورشی مدارس متوسطۀ شهر زنجان، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ علوم تربیتی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاۀ علامه‌طباطبایی.

    1. غیاثوند، احمد، ۱۳۸۷، کاربرد آمار و نرم‌افزار SPSS، تهران: لویه.
    2. فیلد، جان، ۱۳۸۸، سرمایۀ اجتماعی، ترجمۀ غلامرضا غفاری و حسین رمضانی، تهران: کویر.
    3. کرلینجر، فردریک نیکز، ۱۳۷۶، مبانی پژوهش در علوم رفتاری، ترجمۀ حسن پاشاشریفی و جعفر نجفی ‌زند، تهران: آوای نور.
    4. کلمن، جیمز، ۱۳۷۷، بنیاد نظریه‌های اجتماعی، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: نی.
    5. گرجی، محمد، ۱۳۸۷، «کیفیت خدمات و رابطۀ آن با اثربخشی»، فصلنامۀ مدیریت، ش۱۲، س۵، زمستان.
    6. گرنفل، مایکل، ۱۳۸۹، مفاهیم کلیدی بوردیو، ترجمۀ محمدمهدی لبیبی، تهران: افکار.
    7. وزارت آموزش‌و‌پرورش، ۱۳۷۹، آیین‌نامۀ آموزشی دورۀ سه‌سالۀ متوسطۀ روزانه، تهران: مدرسه.

    کتابنامۀ لاتین

    1. Aschaffenburg, kaven, mess, ineke, 1997, cultural capital and educational carrers, the dynamics of social reproduction, American sociological review, n.4.
    2. Bullen .p, onix .j, 1998, measuring social capital in five communities, in new- a practioners guide, janary.
    3. Bourdieu, pierre, passero, jeancloude, 1990, reproduction in education society and culture, Sage publication.
    4. Bourdieu, p., 1986, the forms of capital ,in j.G.richardson, handbook of theory and research for sociology of education, greenwood press: New York.
    5. Coleman, james, 2000, social capital in the creation of human capital, butterworth Heinemann.
    6. Dimaggio, paul, 2004, gender, networks and cultural capital, published Elsevier.b.v.
    7. Harper, Rosalyn, 2001, social capital; a rewive of the literature ,office for national tatistics.
    8. Herroros, Francisco, 2004, the problem of forming social capital, palgrave macmillan Lesser, eric L., 2000, Leveraging social capital in organizations, butterworth-heinemann.
    9. Lin, nan ,joon mo son, 2007, social capital and civic action anetwork-based approach, department of sociology, buke university.
    10. Narayan, deepa & others, 2004, measuring capital, An integreat, the world bank.
    11. Nakhaie, reza, Curtis, james, 1998, effects of class positions of parents and educational attainment daughters and sons, the Canadian review of sociology and anthropology, N.4.
    12. Putnam, R, 2000, Bowling alone; the collaps and revival of American community, New York.
    13. Prieur, annick & others,  2008, cultural capital today (a case study  from Denmark), Elsevier B.V.
    14. Ruston, dave, akinrodoya, lola, 2002, social analysis and reporting divisionnational statistics, social capital question bank.
    15. Stafford, glen, 2004, accumulating cultural capital?, Some lessons from history for understanding mainland Chinese in Australian high schools, center for asian studies, university of Adelaide.
    16. Stone, wendy, 2001, measuring social capital, towards a theoretically in formed measurement framework for researching social capital in family and community life, australian institute of family studies.
    17. Stone, wendy & others, 2003, social capital at work, astralian institute of family studies.
    18. Sullivan.a, 2001, cultural capital and educational attainment.
    19. Toursten, Hussein, tensile, postleth waite, 1985, international encyclopedia of education, program press.
    20. tramonte, lucia, willms, daglas, 2009, cultural capital and its effects on education outcoms, university of new Brunswick, Canada.
    21. Weininger, Elliot, lareau, Annette, 2005, cultural capital, theory and society.
    22. Woolcock, m., 1998, social capital and economics development ,toward a theoretical synthesis and policy framework.  
    23.  Ziersh, anne & others,  2004, neighbourhood life and social capital; the implication for health, social science and medicine.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار