تأثیر فناوری اطلاعات بر زندگی شغلی کارکنان در سازمان‏های صنعتی (مطالعه تجربی شرکت پارس خودرو)

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی گروه برنامه ‏ریزی اجتماعی دانشگاه تهران

2 کارشناسی ارشد جامعه ‏شناسی دانشگاه تهران

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی اثر فناوری اطلاعات بر زندگی شغلی کارکنان در سازمان‌های صنعتی با تکیه بر مطالعه‌ی کارکنان شرکت پارس‌خودرو می‌پردازد. این مطالعه با رویکردی کیفی به پژوهش اجتماعی و با استفاده از روش نظریه‌ی مبنایی استراس و کوربین و برمبنای مصاحبه‌های عمیق روایی-زندگی‌نامه‌ای با کارکنان شرکت پارس‌خودرو و هم‌چنین بررسی اسناد، مشاهده و... صورت پذیرفته است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد فناوری اطلاعات دارای پیامدهای گوناگونی است که برخی الزاما در ابتدا مدنظر سازندگان و اجراکنندگان آن نبوده است. شیوه‌ی اثرگذاری آن نسبتا پیچیده و ترکیبی از ایجاد تحول در امکانات و ساختارهای مادی و هم‌چنین متحول ساختن روابط، سلسله‌مراتب، معانی ذهنی و... در میان کنش‌گران است. اثرات این فناوری با استفاده از چهار الگو در حیطه‌های ازجاکندگی کنش و اعتماد و مخاطره، سلسله‌مراتب و خشونت نمادین، مهارت و رقابت، و نهایتا استقبال از فناوری اطلاعات تشریح شده است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد اثر به‌کارگیری فناوری اطلاعات در سازمان‌های صنعتی به محیط کار و کارخانه محدود نمی‌شود بلکه زندگی شخصی و خانوادگی افراد را نیز دربرمی‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Information Technology on the Working Life of the Workers of Industrial Organizations (The Experimental Study of the Workers of Pars Khodro Company)

نویسندگان [English]

  • maryam Najarnahavandi 1
  • Arash Javadinejad 2
1
2
چکیده [English]

This paper investigates the impact of Information Technology on the staff’s working life of industrial organizations and in particular relies on an empirical study we conducted in Pars Khodro, an automobile manufacturer company in Iran. Methodologically, this study is a qualitative approach combining biographical-narrative interviews with the staff of Pars Khodro Company, documentation and personal observations. Our results indicate that Information Technology holds different consequences; some of them have not primarily been of any concern to manufacturers and executives. The affect of Information Technology is quite complicated. It is a combination of an evolution in facilities and material structures, changing relationships, hierarchies, and meanings for those who are affected. Here, the impacts of Information Technology are described by four models in the areas of action detachment and trust and risk, hierarchy and symbolic violence, competition and expertise, and finally acceptance of Information Technology. It is worth mentioning that these results show that Information Technology not only impact working environment, but also it changes working people’s personal lives.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Information Technology
  • Pars Khodro
  • Grounded theory
  • working life
  • action detachment
  • specialized systems
  • trust and risk
  • Panopticon
  • symbolic violence

مراجع

  1. استراس، آنسلم و جولیت کوربین. 1387.  اصول روش تحقیق کیفی؛ نظریه‌ی مبنایی رویه‌ها و شیوه‌ها. ترجمه‌ی بیوک محمدی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  2. بوردیو، پیر. 1381. نظریه‌ی کنش؛ دلایل عملی و انتخاب عقلانی. ترجمه‌ی مرتضی مردیها. تهران: نشر نی.
  3. بلیکی، نورمن. 1389الف. استراتژی‌های پژوهش اجتماعی. ترجمه‌ی هاشم آقابیگ‌پوری. تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
  4. بلیکی، نورمن. 1389 ب. طراحی پژوهش‌های اجتماعی. ترجمه‌ی حسن چاوشیان. تهران: نشر نی.
  5. پایا، علی. 1387. فناوری فرهنگ و اخلاق. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
  6. تافلر، آلوین. 1366. موج سوم. ترجمه‌ی شهیندخت خوارزمی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
  7. تقوا، محمدرضا و پیمان حاجی‌زاده. 1389. سنجش بلوغ هم‌سویی فناوری اطلاعات و کسب‌وکار در سازمان، مطالعه‌ی موردی شرکت سایپا. فصل‌نامه‌ی علمی پژوهشی پژوهشکده‌ی علوم و فناوری اطلاعات ایران. دوره‌ی 25. شماره‌ی 3 صص 481-504 بهار 89.
  8. جلائی‌پور، حمیدرضا و جمال محمدی. 1387.  نظریه‌های متاخر جامعه‌شناسی. تهران: نشر نی.
  9. دریفوس، هیوبرت و پل رابینیو. 1379. میشل فوکو؛ فراسوی ساخت‌گرایی و هرمنیوتیک. ترجمه‌ی حسین بشیریه. تهران: نشر نی.
  10. سیدمن، استیون. 1388. کشاکش آرا در جامعه‌شناسی. ترجمه‌ی هادی جلیلی. تهران: نشر نی.
  11. شویره، کریستین و اولیویه فونتن. 1385. واژگان بوردیو. ترجمه‌ی مرتضی کتبی. تهران: نشر نی.
  12. فلیک، اووه. 1387. درآمدی برتحقیق کیفی. ترجمه‌ی هادی جلیلی. تهران: نشر نی.
  13. فوکو، میشل. 1385. مراقبت و تنبیه؛ تولد زندان. مترجمان: نیکو سرخوش و افشین جهاندیده. تهران: نشر نی.
  14. کاستلز، مانوئل. 1380. عصر اطلاعات: اقتصاد جامعه و فرهنگ (قدرت هویت). ترجمه‌ی حسن چاوشیان. تهران: انتشارات طرح نو.
  15. کسل، فیلیپ. 1387.  چکیده‌ی آثار آنتونی گیدنز. ترجمه‌ی حسن چاوشیان. تهران: نشر ققنوس.
  16. گرنفل، مایکل. 1389.  مفاهیم کلیدی بوردیو. ترجمه‌ی محمدمهدی لبیبی. تهران: نشر افکار.
  17. گرینت، کیت. 1385. جامعه‌شناسی کار. ترجمه‌ی رضوان صدقی نژاد. تهران: نشر علم.
  18. گیدنز، آنتونی. 1377. پیامدهای مدرنیت. ترجمه‌ی محسن ثلاثی. تهران: نشر مرکز.
  19. گیدنز، آنتونی. 1378. تجدد و تشخص؛ جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. ترجمه‌ی ناصر موفقیان. تهران: نشر نی.
  20. گیدنز، آنتونی. 1380. معنای مدرنیت (گفت‌وگو با آنتونی گیدنز). ترجمه‌ی دکتر علی‌اصغر سعیدی. تهران: انتشارات کویر.
  21. گیدنز، آنتونی. 1384. مسائل محوری در نظریه‌ی اجتماعی؛ کنش، ساختار و تناقض در تحلیل اجتماعی. ترجمه‌ی دکتر محمد رضایی. تهران: انتشارات سعاد.
  22. گیدنز، آنتونی. 1387. جامعه‌شناسی. ترجمه‌ی حسن چاوشیان. تهران: نشر نی.
  23. میلز، سارا. 1389.  میشل فوکو. ترجمه‌ی داریوش نوری. تهران: نشر مرکز.
    1. Blauner, R. 1964. Alienation and Freedom. Chicago: University of Chicago press.
    2. Braverman, H. 1974. Labor and Monopoly Capital: The Degradation of Work in the Twentieth Century. New York: Monthly Review Press.
    3. Child, J. 1972. Organizational Structure، Environment and Performance. Sociology. Vol. 6, No. 1, pp. 1-22.
    4. Gallie, D. 1978: In Search of the New Working Class. Cambridge: Cambridge University Press
    5. Hopf, C. 2004: Qualitative Interview: An Overview, in Owe, F and Others (eds.) 2004. Companion to Qualitative Research. London: SAGE Publications. Pp 203-208.
    6. Savvas, A. 2005.Gartner: Link IT Spend to Business Wins. Computer Weekly. 5: 1268-1278.
    7. Trist, E. L. and K. W. Bamforth. 1951. Some Social and Psychological Consequences of the Longwall Method of Coal Getting. Human Relations. 4. No. 1, pp. 3-38
    8. Von Rosenstiel, L. 2004. Organizational Analysis. In Owe, F and Others (eds.) (2004). Companion to Qualitative Research. London: SAGE Publications. Pp 129-136
    9. Watson, T. J. 2003.Sociology, Work and Industry. London: Routledge and Kegan Paul.
    10. 10.  Weill, P. and M. Broadbent. 1998. Leveraging the New Infrastructure: How Market Leaders Capitalize on Information Technology. Boston: Harvard Business School Press.
    11. 11.  Westland, J.C. and T. H. K. Clark. 2000. Global Electronic Commerce. Cambridge, MA: MIT Press.
    12. 12.  Winner, L. 1977. Autonomous Technology. Cambridge, Mass.: MIT Press.
    13. 13.  Winner, L. 1985. Do Artefacts have Politics? In Mackenzie, D. and J. Wajcman. (eds.) The Social Shaping of Technology. Milton Keynes: Open University Press.
مطالعات جامعه شناختی (نامه علوم اجتماعی سابق)
دوره 21، شماره 1 - شماره پیاپی 1
بهار و تابستان
فروردین 1393
صفحه 183-219

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار