بررسی رابطه ‏ی نوسازی و تکثرگرایی دینی در بین جوانان شهر و روستاهای سنندج

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری مردم‌شناسی دانشگاه تهران

چکیده

در این پژوهش باتوجه به نظریات پیتر برگر در باب تکثرگرایی دینی و نوع‌شناسی جان هیک در زمینه‌ی سبک‌های دین‌داری (تکثرگرایی، شمول‌‌گرایی و انحصارگرایی)، به بررسی رابطه‌ی نوسازی و تکثرگرایی دینی در بین جوانان شهر و روستاهای سنندج پرداخته شد. این پژوهش به‌روش پیمایشی در سطح شهر و شش روستای سنندج (سراب قامیش، اجگره ، دویسه، تنگی‌سر، نیر و محراب) انجام گرفته است. نمونه‌ی آماری شامل583 نفر از جوانان (29-18 سال) شهر و روستا بوده است که به‌روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شده‌اند؛ و پرسش‌نامه‌ها با بهره­گیری از اندیشه­های برگر در باب حاملان ثانوی نوسازی طراحی گردیدند. یافته‌ها نشان می‌دهد که شمول‌گرایی رایج‌ترین نوع دین‌داری در بین پاسخ‌گویان شهر و روستا می‌باشد و نادرترین نوع دین‌داری مربوط به انحصارگرایی است. نتایج رگرسیون چندمتغیره نشان می‌دهد که از مجموع 17 مؤلفه‌ی معرفی‌شده به برنامه‌ی رگرسیونی، موثرترین عوامل بر تکثرگرایی به‌ترتیب گرایش جهانی، گرایش استقلال‌طلبانه، کیفیت زندگی و وضعیت اجتماعی- اقتصادی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Relationship between modernization and pluralism among the youth in Sanandaj and six Kurdish villages

نویسندگان [English]

  • hossein mirzaei 1
  • nafe babasafari 2
1
2
چکیده [English]

Drawing on Peter Berger's views on religious pluralism and John Hick’s typology of religiosity (pluralism, inclusivism and exclusivism), this essay investigates the relationship between modernization and religious pluralism among the youth in the city of Sanandaj and six of its villages.
This survey was performed in Sanandaj and six Kurdish village (Saraw Qamesh, Ajgarah, Doveyse, Tangisar, Niar and Meraw). The sample consisted of 583 young people (18-29 years old) who were selected through multistage cluster sampling.
The results show that “inclusivism” is the most common type of religiosity among urban and rural respondents. The rarest type of religiosity is “exclusivism”. Results of multivariate regression shows that of the 17 components introduced to the regression program, the most effective variables on pluralism could be ordered as follows: Global orientation, independence orientation, quality of life and socio-economic status

کلیدواژه‌ها [English]

  • modernization
  • Pluralism
  • quality of life
  • Exclusivism
  • Sanandaj

مراجع

  • ازکیا، مصطفی با همکاری غلامرضا غفاری. 1377. جامعه‌شناسی توسعه. تهران: مؤسسه‌ی نشر کلمه.
  • بازینجر، دیوید. 1378. معرفت‌شناسی اصلاح‌شده و کثرت‌گرایی دینی هیک. ترجمه‌ی ابراهیم سلطانی، در: صراط‌های مستقیم. ویراسته‌ی عبدالکریم سروش. تهران: مؤسسه‌ی فرهنگی صراط.
  • پترسون. م، و. هاسکر، ب. رایشنباخ، د. بازینجر. عقل و اعتقاد دینی. ترجمه‌ی نراقی و سلطانی.
  • تامسون، کنت. 1387. دین و ساختار اجتماعی. ترجمه‌ی بهرامپور و محدثی. تهران: کویر.
  • توسلی، غلامعباس و ابوالفضل مرشدی. 1385. بررسی سطح دین‌داری و گرایش‌های دینی دانشجویان. مجله‌ی جامعه‌شناسی ایران. دوره‌ی هفتم، شماره‌ی 4.
  • خسروپناه، عبدالحسین. 1384. فرآیند ظهور و بسط نظریه‌ی پلورالیستی جان هیک و تهافت‌های آن. قبسات. شماره‌ی 37.
  • دارایی، علی‌اصغر. 1380. فرهنگ اصطلاحات اجتماعی-فلسفی (2) (پلورالیسم). رشد آموزش معارف اسلامی. شماره‌ی 44. صص 31-25.
  • داعی‌نژاد، سیدمحمدعلی. 1378. پلورالیسم دینی. مجله‌ی معرفت. شماره‌ی 32. صص 112-106.
  • ریچارد، استیو. 1380. بررسی انتقادی فرضیه‌ی پلورالیسم دینی جان هیک. ترجمه‌ی حیدر شادی. روش‌شناسی علوم انسانی (حوزه و دانشگاه). شماره‌ی 27. صص188-174.
  • سراج‌زاده، سید حسین، سارا شریعتی و سیروس صابر. 1383. بررسی رابطه‌ی میزان دین‌داری و انواع آن با مدارای اجتماعی. دوفصل‌نامه‌ی علوم اجتماعی. صص 142-109.
  • سروش، عبدالکریم. 1377. صراط‌های مستقیم. تهران: صراط.
  • شجاعی‌زند، علیرضا. 1378. عرفی شدن دین، فرد  و جامعه. نقد و نظر. شماره‌ی 22-21.
  • شجاعی‌زند، علیرضا، سارا شریعتی و رامین حبیب‌زاده. 1384. بررسی وضعیت دین‌داری در بین دانشجویان. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس.
  • شریعتی، سارا. 1385. جامعه‌شناسی مدرنیته‌ی دینی. سایت انجمن جامعه‌شناسی ایران.  www.isa.org.ir/node/1048.
  • شهبازی، عبدالله. 1381. تجدد، توسعه و جهان امروز. مطالعات سیاسی. کتاب دوم، صص 49-7؛ و نیز سایت رسمی شهبازی. www.shahbazi.org
  • عنبری، موسی. 1383. بررسی فرآیند توسعه‌ی اجتماعی در ایران عصر پهلوی؛ با تاکیـد بر پهـلوی دوم. رساله‌ی دکتری. دانشکده‌ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
  • کاظمی‌پور، عبدالحمید. 1382. باورها و رفتارهای مذهبی در ایران. تهران: انتشارات طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  • کرمی‌پور، الله‌کرم. 1388. پیتر برگر و جامعه‌شناسی دین. هفت آسمان. شماره‌ی 42.
  • مهدیزاده، شراره. 1381.  تلویزیونونوگرایی. رساله‌ی دکتری. دانشکده‌ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
  • نصیری، حبیب‌الله و اصغر رضویه. 1385. بررسی کیفیت زندگی دانشجویان دانشگاه شیراز. مجموعه مقالات سومین سمینار (WHOQOL-BREF) مقیاس کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی، سراسری بهداشت روانی دانشجویان.
  • وریج‌کاظمی، عباس و  مهدی فرجی. 1382. عرفی شدن و زندگی روزمره. نامه‌ی علوم اجتماعی. شماره‌ی 21. صص 270-243.
  • وکیلی زاد، سیروس. 1378. نوسازی و توسعه در ایران: برخورد آگاهی. ترجمه‌ی علی طایفی و وهاب کریمی. اطلاعات سیاسی – اقتصادی.  آذر و دی. شماره‌ی 147 و  148. صص 49-36.
  • همیلتون، ملکلم. 1387. جامعه‌شناسی دین. ترجمه‌ی محسن ثلاثی. تهران: نشر ثالث.
  • هیک، جان. 1378. مباحث پلورالیسم دینی. ترجمه‌ی عبدالرحیم گواهی. تهران: نشر تبیان.

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار