دیوارنوشته‌ها: تقابل سیاست و زندگی روزمره

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه کردستان

2 کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی

چکیده

تلاش اصلی این پژوهش واکاوی ژرف­نگرانه‌ی دلالت­ها و معانی دیوارنوشته­ها در فضاهای آکادمیک است؛ فضاهایی که معجونی از فرهنگ­ها، نگرش­ها، باورها و ایستارهایی خاص در باب جهان پیرامونی را به­نمایش می­گذارند؛ فضاهایی چندفرهنگی با تکثر قومی/مذهبی و با تنوع سبک­های زندگی. ایده‌ی بنیادین این پژوهش آن است که امروزه فضاهای رسمی آکادمیک، که بنابه ماهیت­شان می­بایست تحت کنترل قواعد رسمی و کنش­ها و رتوریکِ علم­محور باشند، به عرصه‌ی تجلی و رشد کنش­ها/گفتارهای غیررسمی، روزمرگیِ زایا و خصوصی­ترین وجوه تعامل کنشگران بدل شده‌اند. به‌همین­ دلیل حیات اجتماعی کنش‌گران این میدان بعضاً واجد ابعادی نامریی و ظریف است که در نامنتظره­ترین مکان­ها خود را نشان می­دهد. دیوارنوشته­ها یکی از عمده­ترین تجلی­گاه­های ناگفته­ها، معناهای طردشده، تناقض­ها و شکاف­های ارتباطی میان کنش‌گران است. تحلیل این متن­های حک­شده بر فضای متجسدِ آکادمی درواقع طریقی است برای واگشایی دلالت­ها و رمزگان نهفته در تعامل­های ناآشکار کنش‌گران. براین‌اساس، این پژوهش در بخش نظری کوشیده است با اتخاذ مفاهیمی حساس/راه‌گشا از رویکردهای انتقادیِ اجتماعی، دستگاهی مفهومی برای راه­ بردن به قلمرو این متون مونتاژ کند و با اتکا به این برساخت نظری پرتوی بر سویه­های ناخوانا، ناروشن، دلالت­مند و رمزآمیز این نوشته­ها بیفکند. سپس برای قرائت عمیق و روش‌مند این نوشته­ها، از روش تحلیل تماتیک (موضوعی، مضمون­بنیاد) بهره جسته است. میدان مطالعه‌ی پژوهش دانشگاه کردستان بود که از میان شش دانشکده‌ی این دانشگاه، دو دانشکده‌ی «علوم انسانی و اجتماعی» و «منابع طبیعی»، به‌روش نمونه­گیری هدف‌مند انتخاب شدند. براساس نتایج پژوهش، شش مقوله‌ی عمده (میل به دیگریِ ناهم‌جنس، پرخاش‌گری جنسی، جمع­هراسی، احساس تنهایی، گرایش­های قومی و اعتراض سیاسی)، سه مقوله‌ی محوری (زندگی عاطفی/جنسی زیر پوست فضای رسمی دانشگاه، ناموفق­ بودن فرایندهای جامعه­پذیری/فرهنگ­پذیری، و برآورده­نشدن مطالبات قومی/سیاسی) و یک مقوله‌ی هسته­ای (تقابل سیاست و زندگی روزمره) استنتاج شد. درکل، دیوارنوشته­ها حاکی از آن­اند که قواعد رسمی سیستم نه­فقط به­فراخور نیازها و زایندگی و نیروهای حیاتی زندگی اجتماعی عمل نمی­کنند، بلکه درست درجهت مهار، محدود کردن و کنترل این زندگی اعمال می­شوند. دیوارنوشته­ها دلالت بر تقابل سیاست و زندگی روزمره دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Graffiti: the opposition of politics and everyday life

نویسندگان [English]

  • jamal Mohammadi 1
  • sheyda Veisbabaei 2
چکیده [English]

The purpose of this essay is to give an in-depth analysis of the meaning and significance of graffiti in academic spaces, which represent a constellation of cultures, attitudes, beliefs and approaches on social environment; multicultural spaces impregnated with a diversity of religious/ethnic tendencies and different lifestyles. The main idea of this research is that nowadays formal academic spaces, which are supposedly controlled through formal conventions and scientific discourses, have become a territory representing informal interactions, everyday habits and private affairs. Therefore, the social life of actors here convey some delicate aspects that are reflected in unpredictable ways. Graffiti is a main sphere of representation of hidden and excluded meanings, contradictions and communicative gaps between actors. Analyzing the texts written on tangible spaces is a way to interpret meanings and codes immanent in latent interactions. On a theoretical level, this research attempts to use sensitive concepts and critical statements to interpret these texts and make their latent codes clear. Then, on the methodological level, by using thematic analysis, it attempts to infer their main categories and themes. The field of study is University of Kurdistan, mainly the faculty of Humanities and Social Sciences and the faculty of Natural Resources. The findings show that six main categories are outstanding: desire for the opposite sex, sexual aggression, sociophobia, loneliness, ethnic tendencies and political protest. The central category is the opposition of politics and everyday life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Desire for opposite sex
  • Sexual aggression
  • Loneliness
  • Ethnic tendencies and political protest
  • The opposition of politics and everyday life
  • آدورنو، تئودور و ماکس هورکهایمر. 1384. دیالکتیک روشنگری. ترجمه‌ی مراد فرهادپور و امید مهرگان. تهران: انتشارات گام نو.
  • باقری­بنجار، عبدالرضا و محمدرضا حشمتی. 1390. جامعه­شناسی دیوارنویسی. تهران: نشر علم و دانش.
  • بلیکی، نورمن. 1387. طراحی پژوهش­های اجتماعی. ترجمه‌ی حسن چاوشیان. تهران: نشر نی.
  • بیکر، ترزال. 1386. نحوه‌ی انجام تحقیقات اجتماعی. ترجمه‌ی هوشنگ نایبی. تهران: نشر نی.
  • طاهری­کیا، حامد. 1391. مطالعه‌ی مکانیزم مسئله­دار شدن مصرف ابژه­های فرهنگی در ایران (با تأکید بر دهه‌ی هشتاد). پایان­نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه علم و فرهنگ.
  • طاهری­کیا، حامد و محمد رضایی. 1392. گرافیتیِ ایرانی: مقاومت و خودبیان‌گری ازطریق دیوارهای شهری. مجله‌ی جامعه­شناسی ایران. دوره‌ی چهارم. شماره‌ی 1. صص 127-98.
  • کوثری، مسعود. 1389. گرافیتی به­منزله‌ی هنر اعتراض. جامعه­شناسی هنر و ادبیات. سال دوم. شماره‌ی 1. صص 102-65.
  • کوشان، محسن و همکاران. 1393. تأثیر خاطره­گویی گروهی بر میزان احساس تنهایی سالمندان. مجله‌ی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار. دوره‌ی 21. شماره‌ی 4. صص 577- 569.
  • گافمن، اروینگ. 1391. نمود خود در زندگی روزمره. ترجمه‌ی مسعود کیانپور. تهران: نشر مرکز.
  • گیدنز، آنتونی. 1387. تجدد و تشخص، جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. ترجمه‌ی ناصر موفقیان. تهران: نشر نی.
  • لاجوردی، هاله. 1384. نظریه­های زندگی روزمره. مجله‌ی نامه‌ی علوم اجتماعی. شماره‌ی 26. صص 140-123.
  • لَش، کریستوفر. 1380. خودشیفتگی در زمانه‌ی ما. ترجمه‌ی حسین پاینده. ارغنون. شماره‌ی 18. صص 27-1.
  • محمدپور، احمد. 1390. روش تحقیق کیفی: ضد روش 2. تهران: انتشارات جامعه­شناسان.
  • مقصودی، سوده و زهرا بنی­فاطمه. 1383. تحلیل محتوای دیوارنویسی­های کلاس­های درس دانشگاه شهید باهنر کرمان. فصل‌نامه‌ی علمی­پژوهشی رفاه اجتماعی. سال سوم. شماره‌ی 13. صص 288-267.
    • Ferrell, J. 1995. Urban Graffiti: Crime, Control and Resistance. Youth and Society. Vol. 27. Pp. 73-92.
    • Lefebvre, H. 1971. Everyday Life in the Modern World. New York, London: Harper Torch Books.
    • Levisohn, C. 2011. Abstract Graffiti, London, New York: Merrill Press.
    • Macdonald, N. 2001. The Graffiti Subculture: Youth, Masculinity and Identity in London and New York. Great Britain: Macmillan. 
    • Mayer, R. 1987.A Search for the Elusive Setting Event of School Vandalism. Journal of Education and Treatment of Children. Vol.10. No.3. Pp 259- 270.
    • Ranciere, J. 2004. The Politics of Aesthetics. Great Britain: Continuum Press.
    • Serres, M. 1982. The Parasite. Baltimore and London: The Johns Hopkins University Press.
    • Serres, M. 1994.Atlas. Paris: Editions Julliard.
    • Wilson, P and P. Healy. 1987. Graffiti and Vandalism. A Report to New State Rail Authority.