زمینه‌های اجتماعی - فرهنگی کنش‌های اقتصادی در میان زنان و پیامدهای آن

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی مؤسسۀ‌ مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور

2 عضو هیأت علمی مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور

3 کارشناسی‌ ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

پژوهش­های کیفی این امکان را به پژوهش‌گر می­دهند تا کنش­های روزانۀ افراد را بر اساس تعریف خود کنش‌گران دریافت و تحلیل کند. بر این اساس، پژوهش حاضر با محورقراردادن داده­های میدانی درصدد مطالعۀ معنای ذهنیِ کنش­های اقتصادی در بین زنان شهرستان پاوه، شناخت زمینه­های اجتماعی فرهنگیِ مؤثر بر این کنش­ها و پیامدهای آن است. روش­شناسی این پژوهش، مبتنی بر روش تحقیق کیفی است. در این پژوهش با استفاده از فنون مصاحبۀ عمیق و مشاهدۀ مشارکتی اطلاعات گردآوری شد. همچنین به منظور تحلیل داده­ها از تکنیک تحلیل چارچوب طی پنج مرحله­ی آشناسازی، شناسایی چارچوب موضوعی، نمایه­سازی، جدول­بندی و ترکیب داده­ها استفاده شد. یافته­های پژوهش حول پنج درون­مایه­ی اصلی با عناوین "بسترمند‌شدن کنش­های اقتصادی"، "بسترمندی الگوهای پس­انداز"، "الگوی اشتغال ضرورت­گرا"، "هم­یاری خانوادگی در تولید" و "باز تعریف جایگاه و منزلت زنان" سازماندهی شدند که هر­ یک از درون­مایه­های مزبور دو درون­مایه­ی فرعی را پوشش می‏دهند. در پایان با مرور و ترکیب درون­مایه­های استخراج­شده به چارچوب نظریِ نهایی دست یافتیم. بر اساس "چارچوب نظریِ نهایی" می­توان گفت که کنش­های اقتصادی در بین زنان شهرستان پاوه مبتنی بر مجموعه­ای از "کنش­های نیّت­مند" است و از پیامدهای بارز این کنش­ها می­توان به "ساختارزدایی در نقش‌های زنانه" اشاره کرد و به همین ترتیب، پیامد نهایی کنش‌های اقتصادی در جامعۀ مورد مطالعه، "زنانه شدن اقتصاد خانگی" است که این مقوله می­تواند به لحاظ معنایی سایر درون‌مایه‌های فرعی و اصلیِ برآمده از یافته­های پژوهش را پوشش دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Socio-cultural Context of Women’s Economic Actions and Its Consequences

نویسندگان [English]

  • adel abdolahi 1
  • valiolah rostamalizadeh 2
  • basahir ghane 3
چکیده [English]

Qualitative studies allow researchers to understand and analyze daily actions of individuals based on actors’ own definitions. On this basis, the present study focuses on field data in an attempt to study the subjective meaning of women’s economic actions in Paveh city as well as to identify socio-cultural contexts affecting these actions and its consequences. The methodology of this study follows that of qualitative research. Data was collected using in-depth interviews and participant observation techniques. Also, the framework approach was used in five stages to analyze data, i.e. familiarization, identifying a thematic framework, indexing, tabulation and data combination. The findings were organized around the five main themes of “contextualization of economic actions”, “contextualization of savings patterns”, “need-oriented employment pattern”, “family assistance in production” and “redefinition of women’s role and status”; each of these themes cover two sub-themes. The final theoretical framework was obtained by reviewing and combining the extracted themes. Based on “the final theoretical framework” it can be stated that economic actions of women in Paveh are based on a set of “intentional actions” and that among the obvious consequences of these actions is “deconstruction of women’s roles”. In the same way, the final outcome of economic actions in the study population is “feminization of household economy”, a category that semantically covers other main and sub-themes emerged from research findings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic actions
  • intentional actions
  • contextualization of economic actions
  • the feminization of household economy
  • Paveh
-    آراستی، زهرا (1385)، زنان کارآفرین ایرانی، ساختارهای فرهنگی-اجتماعی مؤثر در ایجاد کسب‌وکارهای کارآفرینانه، فصلنامه پژوهش زنان، دوره 4، شماره 1 و 2، صص 120-93.
-    باقری، معصومه، ملتفت، حسین و هدایت شریفیان (1388)، بررسی تاثیر اشتغال زنان بر هرم قدرت در خانواده، فصلنامه خانواده پژوهی، سال 5، شماره 18، صص 262-247.
-    توسلی، افسانه و فاطمه رفیعی خونانی (1387)، بررسی عوامل مؤثر بر گرایش زنان به اشتغال در خارج از منزل (کارمندان زن سازمان بیمه خدمات درمانی)، پژوهش نامه علوم اجتماعی، سال 2، شماره 2، صص 33-5.
-    رفعت‌جاه، مریم و فاطمه خیرخواه (1392)، مسائل و چالش های اشتغال زنان در ایران از دیدگاه شاغلان پست‌های مدیریتی، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی- فرهنگی، سال 1، شماره 2، صص 156-130.
-    زراء نژاد، منصور و امیرحسین منتظر حجت (1384)، نگاهی به مشارکت اقتصادی زنان در ایران، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه مازندران، سال 5، شماره 17، صص 104-77.
-        ساروخانی، باقر (1370)، جامعه شناسی خانواده، تهران: انتشارات سروش.
-    علوی­ مجد، حمید، نیک­پیما، نسرین، عابد سعیدی، ژیلا و اذن­اله آذرگشب (1392)، تحلیل چارچوب؛ شیوه­ای برای تحلیل داده­های کیفی، نشریه پایش، سال سیزدهم، شماره اول، صص 50-41.
-        فلیک، اووه (1387)، درآمدی بر تحقیق کیفی، مترجم هادی جلیلی، تهران، نشر نی.
-        محمدپور، احمد (1389)، ضد روش، منطق و طرح در روش­شناسی کیفی، تهران، انتشارات جامعه­شناسان.
-        مسجدیان، مهدی (1371)، تحقیقی پیرامون وضعیت اشتغال، درآمد، فراغت، رضایت شغلی زنان اصفهان، کمیسیون امور بانوان.
-    نوری، سید هدایت‌الله و نرگس علی محمدی (1388)، تحلیلی بر فعالیت‌هاب اقتصادی زنان روستایی (مطالعه موردی: منطقه براآن- شهرستان اصفهان)، مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 20، شماره 2، صص  104-87.
-        وبر، ماکس (1384)، اقتصاد و جامعه، ترجمه عباس منوچهری، مهرداد ترابی نژاد و مصطفی عمادزاده، تهران، انتشارات سمت.
-        سایت مرکز آمار ایران  http://www.amar.org.ir
-        سایت استانداری کرمانشاه http://www.ostan-ks.ir