تصویرِ تاریخ: از دانمارک تا پاریس (‌تحلیل اسطوره‌شناختیِ کاریکاتورهای سیاسی درباره پیامبر اسلام (‌ص))

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه رازی

2 دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه رازی

چکیده

در بطن سیاست‌های بازنمایی غرب، اسلام سیاسی و خشونت‌های تجسم‌یافته‌ی آن، امری درون‌ماندگارِ جهان اسلام و روحیه‌ی جمعی مسلمانان تلقی می­شود. پیامد ‌این امر، تاریخ‌زدایی از جهان اسلام و اسطوره‌سازی از آن است. ‌یکی از میانجی‌های این اسطوره‌سازی، بازنمایی‌های رسانه‌ای است. غرب، هژمونی گسترده‌ای بر انتشار تصاویر رسانه‌ای دارد؛ یکی از جلوه‌های عمده‌ی رسانه‌ای از اسلام و مسلمانان و به تبع آن تکثیر سیاست‌های اسلام‌هراسی، انتشار کاریکاتورهایی منسوب به پیامبر اسلام (‌ص) در غرب و در چند سال اخیر بوده است.‌ اسطوره‌شناسی‌های بارت طرح نقادانه‌ای را پیش‌روی ما می‌گذارد تا از طریق آن اسطوره را در زمانه‌ی حاضر رمزگشایی کنیم و به ایدئولوژی بنیادی آن بپردازیم. این جستار با ‌این پیشفرض که‌ تصاویر دارای دلالت‌های تاریخی-اجتماعی­اند، کوشیده است کاریکاتورهای نامبرده را در مقام نظامی ‌اسطوره‌ای، نشانه‌شناسی کند. رمزگشایی کاریکاتورها فاش می‌کند که تروریسم اسلامی، برخورد تمدن­ها و پایان تاریخ، اسطوره­هایی هستند که آنها عرضه می­کنند. هدف این اسطوره­ها غسل تعمید جریان گردش سرمایه تحت عنوان جنگ علیه تروریسم و دفاع از آزادی بیان است. این فرایند هژمونیک بخشی از عملیات موجه‌سازی نظام‌مند بهره‌کشی، در سطح جهانی است که از سوی جریان­های پوپولیستی و دستِ‌راستی هدایت می­­شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Image of History: From Denmark to Paris (SemioticAnalysis of Islamic Caricatures)

نویسندگان [English]

  • jalil Karimi 1
  • Jalaledin Rahimi 2
  • Mobin Rahimi 2
1 university of Razi
2 university of razi
چکیده [English]

Islamic fundamentalism is the product of political modernity in the Middle East. This formation is due to the orientalist representation of the Islamic world. In the center of the West’s Representation policies, the political Islam and its embodied violence have been saw as the essential of Islam and considered as the collective spirit of Muslims. The outcome of this process is de-historicizing of Islamic world and myth-making out of it. One of the means of myth-making in the Islamic world is media reflection. The West has a widespread hegemony over publishing media images, one of the main media focuses of Islam and Muslims and consequently proliferating Islamophobia policies is publishing caricatures related to the Islam Prophet in recent years. Barthe’s mythology provides us with a critical outlook by means of which we can decode myth in the present time and decipher the basci ideology of it. This study, by taking into account the presupposition that images have social-historical implications, tries to semioticize the caricatures of the Prophet in the light of a mythological system. Finally, the latent myths in these caricatures have been revealed and their social-historical implications have been decoded. Islamic terrorism, the clash of civilizations and the end of history are myths propagated by these caricatures and naturalize the political Islam. The aim behind these myths is to defamiliarize the process of capital flow under the cover of war against terrorism and defense of expression freedom. These hegemonic images are process of systematic de-politicizing from global ravage and plunder which is guided by populist and conservative currents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Capitalism
  • Caricature
  • De-politicizing
  • Isalm
  • Mythology
  • Representation
  • the Prophet of Islam
  • Semiotics
  • terrorism
  • اباذری، یوسف(‌۱۳۹۰) رولان بارت اسطوره و مطالعات فرهنگی در فصلنامه‌ی ارغنون‌ (‌مجموعه مقالات) شماره‌ی 18، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
  • اسپوزیتو، جان. ال - وال، جان(‌۱۳۹۳)جنبش های اسلامی معاصر (‌اسلام و دموکراسی)ترجمه شجاع احمدوند، تهران: نشر نی .
  • امین، سمیر(‌۱۳۸۹) اروپامداری: نظریه‌ی فرهنگی سرمایه‌داری متاخر ترجمه‌ی موسی عنبری، تهران: نشر علم.
  • الانانی، نادین(‌۱۳۹۳) من شارلی هستم: نگهبان خانه‌ی ارباب ترجمه‌ی مهدی امیرخانلو، منتشر شده در سایت تز یازدهم.
  • الحاج صالح، یاسین(‌۱۳۹۵) سوریه و جهان: بازگشت و پیش روی ارتجاع ترجمه عباس شهرای فراهانی منتشر شده در وب سایت پروبلماتیکا.
  • آشکار، ژیلبر(‌۱۳۸۴) جدال دو توحش: ۱۱ سپتامبر و بی‌نظمی نوین جهانی ترجمه‌ی حسن مرتضوی، تهران: انتشارات اختران.
  • آلن، گراهام(‌۱۳۹۲)رولان بارت ترجمه‌ی پیام یزدانجو، تهران: نشر مرکز.
  • باختین، میخائیل(‌۱۳۹۰) رابله و تاریخ خنده درآمدی بر جامعه شناسی ادبیات، گزیده و ترجمه ی محمد جعفر پوینده، تهران: انتشارات نقش جهان.
  • بارت، رولان(‌۱۳۹۰) اسطوره در زمانه‌ی حاضر ترجمه‌ی یوسف اباذری در فصلنامه‌ی ارغنون‌ (‌مجموعه مقالات) شماره‌ی 18، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
  • بدیو، آلن(‌۱۳۹۳) فلسفه در عصر جنگ علیه تروریسم در آلن بدیو فلسفه- سیاست- هنر- عشق گزینش و ویرایش مراد فرهادپور و صالح نجفی، تهران: رخداد نو.
  • بدیو، آلن(‌۱۳۹۳) فلسفه-سیاست-هنر-عشق ترجمه:صالح نجفی، مراد فرهادپور ، علی عباس بیگی، تهران: نشر رخ­دادنو. 
  • بنت، اندی(‌۱۳۹۳) فرهنگ و زندگی روزمره ترجمه‌ی لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
  • بوردیو، پیر(‌۱۳۸۷) بازگشت به تلویزیون‌ (‌مصاحبه) در گفتارهایی درباره‌ی ایستادگی در برابر نئولیبرالیسم ترجمه‌ی علیرضا پلاسید، تهران: انتشارات اختران.
  • بوردیو، پیر(‌۱۳۸۷) درباره‌ی تلویزیون و سلطه‌ی ژورنالیسم ترجمه‌ی ناصر فکوهی،تهران:انتشارات آشتیان.
  • جیمسون، فردریک(‌۱۳۹۱) پسامدرنیسم و جامعه‌ی مصرفی در جامعه‌ی مصرفی گرداوری و ترجمه‌ی وحید ولی‌زادهف تهران: نشر پژواک.
  • چامسکی، نوام(‌۱۳۸۱) ۱۱ سپتامبر از زبان نوام چامسکی گرداوری گرگ راجریو ترجمه‌ی بنیاد فرهنگی پژوهشی غرب‌شناسی، تهران: انتشارات سروش.
  • خالق‌پناه، کمال(‌۱۳۸۸) نشانه‌شناسی و تحلیل فیلم: بررسی نشانه‌شناختی فیلم «لاک‌پشت‌ها هم پرواز می‌کنند» در فصلنامه‌ی انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال چهارم شماره‌ی ۱۲.
  • ژیژک، اسلاوی(‌۱۳۸۸) به برهوت حقیقت خوش‌آمدید ترجمه‌ی فتاح محمدی، زنجان: نشر هزاره‌ی سوم.
  • ژیژک، اسلاوی(‌۱۳۸۹) خشونت: پنج نگاه زیرچشمی ترجمه‌ی علیرضا پاک‌نهاد، تهران: نشر نی.
  • سعید، ادوارد(‌1379) اسلامِ رسانه­ها ترجمه اکبر افسری، تهران: نشر توس.
  • سعید، ادوارد(‌۱۳۸۲)فرهنگ و امپریالیسم ترجمه‌ی اکبر افسری، تهرانک انتشارات توس.
  • سعید، ادوارد(‌۱۳۸۰) رویدادها و پی آمدها ترجمه حسن مرتضوی در کتاب یازده سپتامبر آغاز عصری نو در سیاست جهان، تهران: نشر دیگر.
  • شتها،آدام و شترومبک، جاسپرا(‌۱۳۸۹) پیامبر سوژه کاریکاتور های سیاسی ترجمه عبدالله بیچرانلو، مجله سوره اندیشه: شماره ۴۶ و ۴۷.
  • شعیری، حمیدرضا (‌۱۳۸۳) به سوی مطالعه زبان - معنا شناختی تصویر، ماهنامه بیناب: شماره 5 و 6.
  • شولتسه، راینهارد(‌۱۳۸۹) تاریخ جهان اسلام در قرن بیستم ترجمه­ی ابراهیم توفیق، تهران: مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
  • عضدانلو، حمید(‌۱۳۸۹) سیاست و بنیان های فلسفی اندیشه سیاسی، تهران: نشر نی.
  • فوکو، میشل(‌1385) مراقبت و تنبیه (‌تولد زندان)، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
  • کچویان، حسین(‌۱۳۹۱) انقلاب اسلامی ایران و انفتاح تاریخ: بیداری اسلامی در بهار عربی، تهران سوره مهر.
  • کومار، دیپا(‌۱۳۹۰)اسلام سیاسی ترجمه‌ی نوژن اعتماد‌السلطنه، مجله هفته سال ششم شماره‌ی31.
  • مزاروش، ایستوان(‌۱۳۹۴) یا سوسیالیسم یا بربریت: از قرن آمریکا تا دوراهی سرنوشت‌ساز ترجمه‌ی مرتضی محیط، تهران: انتشارات اختران.
  • وود، الن مک‌سینز(‌۱۳۸۸) امپراتوری سرمایه ترجمه‌ی جسن مرتضوی، مشهد: نشر نیکا.
  • هارمن، کریس(‌۱۳۹۱) بنیادگرایی اسلامی، طبقه و انقلاب ترجمه الف. احمد، انتشار در نشریه سوسیالیسم بین المللی، دوره دوم شماره ۶۴ پاییز ۱۹۹۴.
  • هال، استوارت(‌۱۳۹۱) معنا، فرهنگ و زندگی روزمره ترجمه‌ی احمد گل‌احمدی، تهران: نشر نی.
  • هایت، کلاودیا(‌۱۳۸۳آ) جهانی شدن و جنگ دو روی یک سکه‌اند در جهانی شدن و جنگ به کوشش کلاودیا هایت ترجمه‌ی لطفعلی سمینو، تهران: انتشارات اختران.
  • هایت، کلاودیا(‌۱۳۸۳ب) نبرد فرهنگ‌ها یا افسانه‌ی رویارویی در جهانی شدن و جنگ به کوشش کلاودیا هایت ترجمه‌ی لطفعلی سمینو، تهران: انتشارات اختران.
  • هِجِز، کریس‌ (‌۱۳۹۱) جنگ نیرویی که معنا می بخشد ترجه پرویز شفا - ناصر زراعتی، انتشارات باشگاه ادبیات.

 

  • Bhattacharyya, Gargi ‌ (‌2008) Dangrous brown men and The war on the terror in thinking thru Islamophobia‌ (‌symposium papers) orgnised by s.sayyid Abdolkarim vakil: university of Leeds.
  • Birt, yahya ‌ (‌2008) govering Muslims after 9-11 in thinking thru Islamophobia ‌ (‌symposium papers) orgnised bys.sayyid Abdolkarim vakil: university of Leeds.
  • Diamond, m ‌ (‌2002) no laughing matter: post-september, 11 political cartoons. Politicee communication, 19 ‌ (‌2), 251 -272 pp
  • Feket, Liz‌ (‌2008) Islamophobia europes new mc‌ carthyism in thinking thru Islamophobia‌ (‌symposium papers) orgnised bys.sayyid Abdolkarim vakil: university of Leeds.
  • Fuchs, Christian ‌ (‌2010) New Imperialism in Global media and communicatin, published by: SAGE.
  • Greenberg, g. j ‌ (‌2002) Framing and Temporality in political cartoons, Canadian - review -of - sociology - and anthropology, 39, 181 - 219 pp.
  • Marranci, Gabriele ‌ (‌2008) A wolf in sheeps clothing, in thinking thru Islamophobia ‌ (‌symposium papers), orgnised by sayyid Abdolkarim vakil, university of Leeds.
  • Medhurst, m.g & de souse, m.a ‌ (‌1981) political cartoons as rhetorical form: ataxonomy of graphic discourse. Communication monographs, 48, 1397 -236 pp.
  • Moddood, Tariiq ‌ (‌2008) on coceptualising islamophobia, in thinking thru Islamophobia ‌ (‌symposium papers) orgnised bys.sayyid Abdolkarim vakil: university of Leeds.
  • Saeed, Amir ‌ (‌2008) Islamophobia and capitalism in thinking thru Islamophobia ‌ (symposium papers) orgnised bys.sayyid Abdolkarim vakil: university of Leeds.
  • Seymour. M.j ‌ (‌1988) what future for the british political cartoons?, journalism studies, 2‌ (‌3) pp. 333-53.
  • Streicher, l.h ‌ (‌1967) on a theory of political caricature in comparative study in socity and history, 4‌ (‌4): pp. 427 -45.