تاریخ همچون حماسه «روایت‌‌ باستان‌گرایی در ایران معاصر»

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 گروه جامعه شناسی دانشگاه رازی

2 کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

مقاله حاضر، سعی دارد در وهله نخست به فهم سازوکاری بپردازدکه در دوران معاصر سببِ مطرح شدن و بازگشت به ایده­ی ایران باستان شده است. فهم این سازوکار، چرایی و معلول بودن باستان­گرایی، راویان و روایت آن، گسترش ساختاری و تمام بازنمایی­های اجتماعی آن را نیز روشن خواهد ساخت. در این سطح، باستان­گرایی به عنوان بیان نظری و انتزاعی نوعی از مناسبات اجتماعی مورد تحلیل قرار گرفته است. در سطوح بعد علاوه بر بازنمایی­های اجتماعی باستان­گرایی سعی خواهد شد به مسئله اساسی­تر یعنی رابطه باستان­گرایی با گذشته و تاریخ در دوران معاصر روشن شود. این رابطه با تاریخ و گذشته با الهام از مفاهیم «حماسه و رمان» در نزد باختین، و با تکیه بر روایت و بازنمایی داستانی که در مورد تاریخ و گذشته به صورت عام و ایران باستان به صورت خاص در سطح اجتماعی ساخته شده است سعی دارد نگاهی نقادانه به روایت تاریخ و چرایی ثقل آن در دوران معاصر داشته باشد. نگاهی بسیار گذرا در تاریخ معاصر ایران نشان می­دهد که باستان­گرایی همیشه به مثابه­ی راهی نمایش داده شده که قرار بوده است وضعیت متُصلب و نامطلوب اجتماعی در زمان حال را با ارجاع به گذشته بهبود بخشد؛ اما با تکیه بر نقشِ محوری نگاه سلبی و تناقض، بازنمایی این داستان نشان می­دهد، باستان­گرایی چگونه زندگی اجتماعی را به مُتصلب­ترین وجه ممکن به رابطه­ای شیء انگارانه میان انسان­ها، تاریخ، گذشته و زمان حال تبدیل می­کند. این مقاله با روش تحلیل روایت باختینی از رابطه­ی روایت در قالب حماسه و رمان استفاده کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • nader amiri 1
  • MOHAMMAD NADERKORDI 2
1 sociology department of razi university
2 RAZI KERMANSHAH
چکیده [English]

This paper, in the first step, seeks to get to an understanding of the mechanism in the contemporary era which has caused the emergence and returning to the idea of Ancient Persia. By understanding this mechanism, cause and reason of archaism, its narrators and narrative, structural development, and social consequences will be clarified. In this level, archaism has been analyzed as a theoretical and abstract expression of a form of social relations. In the next levels, in addition to social consequences of archaism, we will try to clarify more essential issues in the present era, namely, relationship of archaism with past and history. This relationship with past and history intends to have a critical viewpoint towards narrative of history and reason of its overwhelmedness in the contemporary era which inspired by Bakhtinian concepts of epic and novel, and relying to fictional narrative and representation that has been created in social level generically about past and history and specifically about Ancient Persia. A glimpse at the contemporary history of Iran shows archaism was always taken as an attitude, supposedly, to improve the rigid and undesirable situation of the present era, through retrospective reference to the past, but sociological analysis of the representation of this fiction shows how social life has been categorized with a fetishistic relationship in the most rigid way by archaism. This paper has used the approach of Bakhtin’s narrative analysis of relationship in form of epic and novel.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Archaism
  • History
  • Past
  • Novelistic
  • narrative representation
  • Epic
  • Social relations
آدورنو،تئودور و هورکهایمر، ماکس(1384) دیالکتیک روشنگری، ترجمه مراد فرهاد پور و امید مهرگان، تهران نشر گام نو.
آبراهامیان، یوراند(1394) ایران بین دو انقلاب، ترجمه محمد ابراهیم فتاحی، تهران نشر نی.
آدمیت، فریدون(1349) اندیشه­های میرزا فتحعلی آخوند زاده، تهران انتشارات خوارزمی.
آگامبن،جورجو(1397) بارتلبی یا در باب حدوث، ترجمه امید مهرگان و پویا رفویی، تهران نشر کتاب­سرای نیک.
ایوتادیه، ژان(1390)، جامعه­شناسی ادبیات و بنیان­گذاران آن، ترجمه محمد جعفر پوینده، تهران نشر جهان مهر.
باختین، میخاییل(1390) تخیل مکالمه­ای: جستارهایی دربارة رمان، ترجمه رویا پورآذر، تهران نشر نی.
برمن، مارشال(1389)، تجربه مدرنیته«هر آنچه سخت و استوار است دورد می­شود و به هوا می­رود» ترجمه مراد فرهادپور، تهران نشر طرح نو.
بنیامین، والتر(1385) عروسک و کوتوله«مقالاتی در باب فلسفه زبان و فلسفه تاریخ»، ترجمة امیدمهرگان و مراد فرهادپور، تهران: نشر گام­نو.
برشت، برتولت(1390) زندگی گالیله، ترجمه عبدالرحیم احمدی، تهران نشر نیلوفر.
برشت، برتولت(1393) «ارغنون»، ترجمه مراد فرهاد پور، ترجمه مرادفرهادپور، تهران نشر هرمس.
جیمسون،فردریک(1393) کاپیتال خوانشی از جلد یکم، ترجمه عباس ارض پیما، تهران نشر دیبایه.
جنکینز، کیت(1384) باز اندیش تاریخ، ترجمه ساغر سادقیان، تهران نشر مرکز.
فروم، اریک(1385) گریز از آزادی، ترجمه عزت الله فولاد وند، انتشارات مروارید.
فرهادپور، مراد(1389) نیچه و تناقضات معرفت­شناسی مدرن، تهران نشر هرمس.
کاسیرر، ارنست(1390)، اسطورة دولت، ترجمة یدالله موقن، تهران نشر هرمس.
کانت، ایمانوئل(1386)، در پاسخ به پرسش روشنگری چیست، ترجمه سیروس آرین­پور، تهران نشر آگه.
لوکاچ، جرج(1396) تاریخ و آگاهی طبقاتی، ترجمه محمد جعفر پوینده، تهران نشر بوتیمار.
لوکاچ، جرج(1392) نظریه رمان، ترجمه حسن مرتضوی، تهران انتشارات آشتیان.
لیدمن، اریک(1387) در سایه آینده« تاریخ اندیشه مدرنیته» ترجمه سعید مقدم، تهران نشر اختران.
مارکس، کارل(1386)، مانیفست کمونیست و دیگر مقالات، ترجمه حسن مرتضوی، انشارات آگاه، چاپ دوم.
مارکس، کارل(1390) فقر فلسفه، ترجمه آرتین آراکل، انتشارات اهورا.
یوتئن، فردریک(1393) ایدة نمایش«برشت و تئاتر حماسی»، ترجمه مراد فرهادپور، تهران نشر هرمس.
امین، سید حسن(1395) «بیشتر شبیه فردوسی ام تا کوروش»، مهرنامه، سال هفتم، شماره50، 159-156.
وکیلی، شروین(1395) «مبدع سیاست ایرانشهری»، مهرنامه، سال هفتم، شماره50، 134-130.
طباطبایی، جواد(1396) نخسیتن نشت از رشته نشست­های اندیشه ایرانشهری، متن سخنرانی در مشهد موسسه آموزش عالی اقبال لاهوری، تیر ماه 1396.
Pechey,Graham(2007), Mikhail Bakhtin ”the word in the world” London, Routledge.