بررسی جامعه‌شناختی-تاریخی امنیت زن در اجتماع و عوامل تأثیرگذار بر آن

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی و معاون دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

2 استادیار گروه جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

این پژوهش با هدف شناسایی مؤلفه‌های امنیت اجتماعی زنان در بستر جامعه‌شناسی تاریخی برآمد که برای این منظور پس از مرور ادبیات موجود در این باره، به گردآوری داده‌های تاریخی پرداخت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که امنیت اجتماعی دارای دو بعد ذهنی و عینی است که برآیند دیالکتیکی آن‌ها منجر به برسازیِ آن می‌گردد. در تاریخ شاهنشاهیِ ایران که اسناد زیادی از فعالیت‌های زنان، به ویژه زنان طبقۀ فرادست وجود دارد، زنان دورۀ قاجار با حمایت‌های خانوادگی و حمایت سازمان‌های مذهبی، فعالیت‌های محدودی در دربار و مشارکت‌هایی در مراسم خیریه و مذهبی داشتند. در دورۀ رضاشاه که بعد عینیِ امنیت اجتماعی برسازی شد، تشکل‌ها و انجمن‌های زنان دوباره شروع به فعالیت کردند؛ اما به دلیل هم‌فراخوان نشدن ابعاد عینی و ذهنیِ امنیت اجتماعی، فعالیت‌ها و مشارکت‌های آنان گسترش زیادی پیدا نکرد. دورۀ محمدرضاشاه، دوره‌ای از تاریخ شاهنشاهیِ ایران بود که با تصویب قوانین حمایت از حقوق زنان و خانواده و دادن حق رأی به زنان، حمایت‌های دولتی برای سامان یافتن ابعاد عینیِ امنیت اجتماعی شکل گرفت و باز شدن فضا برای فعایت‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نیز احساس امنیت را برای زنان به وجود آورد. نکتۀ مهم این است که امنیت اجتماعی با بسترهای طبقاتی زنان و خاستگاه طبقاتیِ آنان ارتباط دارد و حمایت‌های اجتماعی اعم از خانوادگی، دولتی و سازمان‌های اجتماعی نقش عمده‌ای در شکل‌گیریِ امنیت اجتماعیِ زنان دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Historical-Sociological Survey of Women's Security in Society and its Influencing Factors

نویسندگان [English]

  • mahmood seyyed 1
  • AKHTAR SHIRI 2
1 assistant professor and Deputy of the Faculty of Social Sciences , central tehran branch .islamic azad university.
2 .
چکیده [English]

This study aimed to identify the components of women's social security in a historical sociological context and to fulfill this goal, after reviewing existing literature on this subject, it collected historical data. The results of the study showed that social security has two subjective and objective dimensions which their dialectical consequence leads to its improvement. There is a great deal of evidence of women's activities, especially of upper class women in the Iranian imperial history. Women in the Qajar period did limited activities in the court and had some participation in charity and religious ceremonies as a result of the family support and support from religious organizations. In Reza Shah' period the objective dimension of the social security was restored. Women's associations started to be active again but due to non-existance of the recall of subjective & objective dimensions of social security, their activities and partnership were not expanded. The period of Mohammad Reza Shah was a period in the Iranian imperial history when the state support for establishing the subjective & objective dimensions of social security was formed, strengthening laws protecting families and women's rights also assigning the right to vote for women. Opening up the space for social, cultural and political activities created a sense of security for women. The important point is that social security is linked to women's class background and class origins. Social support from family, state or social organizations plays a major role in shaping women's social security.

کلیدواژه‌ها [English]

  • social security
  • feeling of security
  • class origin
  • recall
  • social support
  1. آبراهامیان، یرواند. (1392). ایران بین دو انقلاب. (احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی: مترجمان). تهران: نشر نی.
  2. آفاری، ژانت. (1369). انجمن‌های نیمه‌سری زنان در نهضت مشروطه. (جواد یوسفیان: مترجم). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  3. اجتهادی، مصطفی. (1382). دائرةالمعارف زن ایرانی. تهران: مرکز امور مشارکت زنان.
  4. افخمی، مهناز. (1376). انقلاب مسالمت‌آمیز؛ مروری بر فعالیت‌ها و دستاوردهای سازمان زنان ایران (1357-1343). ایران نامه. سال پانزدهم. شماره 59. تابستان 1376. صفحات 389 تا 412.
  5. ازغندی، علیرضا. (1382). تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران (1320-1357). تهران: انتشارات سمت.
  6. بهنام، ویدا. (1372). زن، خانواده و تجدد. ایران نامه. بهار 1372. شماره 42. صفحات 228 تا 248.
  7. تنهایی، ح.ا. (1398). جامعه‌شناسی نظری؛ مبانی، اصول، مفاهیم. تهران: انتشارات بهمن برنا.
  8. جلایی‌پور، حمیدرضا و محمدی، جمال. (1392). نظریه‌های متأخر جامعه‌شناسی. تهران: نشر نی.
  9. جیکوبز، جین. (1392). مرگ و زندگی شهرهای بزرگ امریکا. (دکتر حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی: مترجمان). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

10. دلریش، بشری. (1388). زن در دوره قاجار. تهران: شرکت انتشارات سوره مهر.

11. دورکهیم، امیل. (1387). درباره تقسیم کار اجتماعی. (باقر پرهام: مترجم). تهران: نشر مرکز.

12. دولت‌آبادی، محمود. (1371). روزگار سپری شده مردم سالخورده. تهران: نشر پارسی.

13. زاهد، سید سعید و بیژن خواجه نوری. (1382). بررسی و تحلیل اجتماعی نقش اجتماعی زنان در جامعه ایران، فصلنامه فرهنگ، شماره 48، زمستان 1382. صفحات 51 تا 138.

14. سیمل، گئورگ. (1395). گئورگ زیمل؛ گزیده مقالات (با مقدمه زیگفرید کراکاور). (شاپور بهیان: مترجم). تهران: انتشارات دنیای اقتصاد.

15. شریفیان ثانی، مریم. (1380). سرمایه اجتماعی: مفاهیم اصلی و چارچوب نظری. مجله رفاه اجتماعی، زمستان 1380، شماره 2، صص 18-5.

16. شیل، مری لئونورا. (1368). خاطرات لیدی شیل؛ ه‍م‍س‍ر وزی‍رم‍خ‍ت‍آران‍گ‍ل‍ی‍س در اوائ‍ل س‍ل‍طن‍ت ن‍اص‍رال‍دی‍ن ش‍آه. (حسین ابوترابیان: مترجم). تهران: نشر نو.

17. فوران، جان. (1377). تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال‌های بعد از انقلاب اسلامی. (احمد تدین: مترجم). تهران: خدمات فرهنگی رسا.

18. کدی، نیکی. (1369). ریشه‌های انقلاب ایران. (عبدالرحیم گواهی: مترجم). تهران: انتشارات قلم.

19. گرب، ادوارد. (1389). نابرابری اجتماعی: دیدگاه‌های نظریه‌پردازان کلاسیک و معاصر. (محمد سیاهپوش و احمدرضا غروی‌زاد: مترجمان). تهران: نشر معاصر.

20. گورویچ، ژرژ. (1351). سیرجدالی یا دیالکتیک در جامعه‌شاسی. (حسن حبیبی: مترجم). تهران: شرکت سهامی انتشار.

21. گیدنز، آنتونی. (1393). جامعه‌شناسی. (منوچهر صبوری: مترجم). تهران: نشر نی.

22. گیدنز، آنتونی. (1385). پیامدهای مدرنیت. (منوچهر صبوری: مترجم). تهران: نشر نی.

23. مارکوزه، هربرت. (1377). کارل پوپر و مسئله قوانین تاریخی. (مراد فرهادپور: مترجم). ارغنون، شماره 13، صص 80-265.

24. میلز، چارلز رایت. (1391). بینش جامعه‌شناختی: نقدی بر جامعه‌شناسی آمریکایی. (عبدالمعبود انصاری: مترجم). تهران: شرکت سهامی انتشار.

25. مینز، دیوید. (1388). هربرت بلومر در دائره‌المعارف 2005 در هربرت بلومر و کنش متقابل‌گرایی نمادین؛ نگاه اول. (حسین ابوالحسن تنهایی: مترجم). تهران: نشر بهمن برنا.

26. هابرماس، یورگن. (1392). نظریه کنش ارتباطی. (کمال پولادی: مترجم). تهران: نشر مرکز.

27. هاناساریان، الیز. (1384). جنبش حقوق زنان در ایران؛ طغیان، افول و سرکوب از 1280 تا انقلاب 1357. (نوشین احمدی خراسانی: مترجم). تهران: نشر.

28. هدایت، مهدی‌قلی. (1375). خاطرات و خطرات. تهران: نشر ماهی.

  1. هریسون، پل. (1379). نیکلاس لومان و نظریه نظام‌های اجتماعی. (یوسف اباذری: مترجم). ارغنون، شماره 17، صص 49-19.