بودجه‌ریزی دولتی و بازاری‌سازی آموزش عالی (مطالعه موردی: دانشگاه شیراز)

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی دانشگاه شیراز

چکیده

بازاری‌سازی یکی از مهمترین تحولات آموزش عالی دنیا در دهه‌های اخیر است. بازاری‌سازی آموزش عالی در ایران نیز بعد از انقلاب شروع شده و روندی صعودی داشته است. یکی از معیارهای این بازاری‌سازی روند تدوین و تخصیص بودجه دولت در حوزه آموزش است. تحلیل عملکردی تدوین و تخصیص بودجه آموزش عالی در ایران نشان می‌دهد از دهۀ هفتاد به بعد، بودجه‌ریزی دولتی در حوزه آموزش عالی در راستای سیاست‌هایی نئولیبرالی بوده است. این پژوهش با روشی کیفی و بر اساس تحلیل اسناد به بررسی بودجه‌ریزی دولتی در حوزه آموزش عالی با مطالعه موردی دانشگاه شیراز پرداخته است. برخی از نتایج حاصل شده نشان می‌دهد: 1. اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای همواره کاهش پیدا کرده است، 2. هزینه‌های پرسنلی بخش عظیمی از بودجه جاری را شکل داده و سهم صعودی داشته‌اند، 3. هزینه‌های پژوهشی و تحقیقاتی روندی نزولی داشته‌اند و 4. خدمات رفاهی همواره محدود شده‌اند. همه این نتایج نشانه‌های کاهش اهمیت آموزش عالی در بودجه‌ریزی کشور و تلاش در راستای سوق آن به سمت بازاری‌شدن است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Government budgeting and higher education marketing (Case study: Shiraz University)

نویسنده [English]

  • Ali Akbari
PhD student in Economic Sociology Shiraz University
چکیده [English]

Marketing is one of the most important developments in higher education in the world in recent decades. Higher education marketing in Iran also began after the revolution and has been on the rise. One of the criteria for this marketing is based on the government's budget trend in the field of education. Functional analysis of the development and allocation of higher education budgets in Iran shows that since the 70s, government budgeting in the field of higher education has been in line with neoliberal policies. This research has examined the government budgeting in the field of higher education in a qualitative way and based on the analysis of documents, with a case study of Shiraz University. Some of the results below show: 1. Credits for the acquisition of capital assets have always been declining. 2. Personnel costs have formed a large part of the current budget and have contributed to the uptrend. 3. Research and survey expenses have been declining. 4. Welfare services are always limited. All of these results are signs of a decline in the importance of higher education in the country's budget and efforts to move it toward marketing.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Higher Education Budget
  • Marketing
  • Government
  • Neoliberalism
  • Shiraz University
آبراهامیان، یرواند (1394) تاریخ ایران مدرن، محمد ابراهیم فتاحی، تهران: نی.
اباذری، یوسفعلی؛ پرنیان، حمیدرضا (1394) «استقرارآموزشیمکتبنیاوران )تاریخچۀایجاد نهادهایدولتیآموزشمدیریتواقتصادبازارآزاد(»، مطالعات جامعه‌شناختی، دورۀ 22، شمارۀ 2، صص: 176-151.
احمدی امویی، بهمن (1385) اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی، تهران: گام نو.
امیری، هادی؛ شهنازی، روح‌اله؛ دهقان شبانی، زهرا (1390) اقتصاد بخش عمومی، جلد اول. قم: حوزه و دانشگاه و سمت.
بیگم میرکاظمی، رقیه (1397) «کالایی شدن آموزش در ایران و تفسیر باژگونه از سیاست‌های نئولیبرالی؟!»، سایت صدای معلم.
بهداد، سهراب؛ نعمانی، فرهاد(1387) طبقه و کار در ایران، محمود متحد، تهران: آگاه.
پولانی، کارل (1391) دگرگونی بزرگ، محمد مالجو، پردیس دانش.
جلایی‌پور، محمدرضا (1395) «چند اتفاق که به «کالایی شدن» علم در دانشگاهها ختم شد»، سایت ایران آنلاین.
جونز، و. تامس (1388) خداوندان اندیشۀ سیاسی، علی رامین، تهران: علمی و فرهنگی.
خبرگزاری ایسنا، «دانشگاه‌های ایران به روایت آمار و ارقام»، 9 خرداد 1397.
رستگار، منصور (1351) دانشگاه پهلوی در نخستین دهه انقلاب،شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
روزنامه وقایع اتفاقیه، «87 درصد دانشجویان در دانشگاه پولی تحصیل می‌کنند»، 7 بهمن 1394.
زمان‌زاده، حمید؛ الحسینی، صادق (1391) اقتصاد ایران در تنگنای توسعه، تهران: نشر مرکز.
سیننزوود، ا.میک (1395) «ضد اروپا مداری اروپامدار»، ترجمۀ صادق فلاح‌پور و علیرضا خزایی، وبسایت نقد اقتصاد سیاسی.
صادقی بروجنی، خسرو (1395) «پولی‌سازی آموزش و «حق» زدایی از شهروندان»، مجله هفته.
فوکو، میشل (1391) تولد زیست سیاست، ترجمۀ رضا نجف‌زاده، تهران: نی.
کاظمی، عباس (1394) «مک دونالدیزه شدن دانشگاه» مصاحبه با مجله فرهنگ امروز.
کریمی، جلیل (1393) «صنعتآموزش (تحلیل انتقادی از آموزش و پرورش)»، فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی، دورۀ 21، شمارۀ 1، صص: 40-25.
کریمی، جلیل و همکاران (1398)«سیطرۀنظامبازاربرنظامآموزشعالیایران»،فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی، دورۀ 26، شمارۀ 1، صص: 38-9.
کلاین، نائومی (1391) دکترین شوک، ترجمۀ مهرداد شهابی و میرمحمود نبوی، تهران: آمه.
کلارک، سایمون (1395) «نظریه نولیبرالی جامعه»، ترجمۀ علیرضا فدائی‌پور، وب سایت نقد اقتصاد سیاسی.
لاک، جان (1388) رسالۀ دوم دربارۀ دولت، ترجمۀ شهرام ارشدنژاد، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
مارکس، کارل (1388) سرمایه، ترجمۀ حسن مرتضوی، تهران: آگاه.
مالجو، محمد (1396) سیاست اعتدالی در بوتۀ نقد اقتصاد سیاسی، تهران: نشر لاهیتا.
مالجو، محمد (1394) «کالاییشدنآموزش»، سایت اقتصاد سیاسی.
مالجو، محمد (1395) «برنده‌ها و بازنده‌های کالایی‌سازی آموزش عالی در ایران چه کسانی‌اند؟»، وبسایت نقد اقتصاد سیاسی.
محدثی، حسن (1397) «دانش‌گاه به‌مثابه بازار: پی‌آمدهای تجاری شدن فزایندۀ آموزش عالی در ایران»، وبسایت انگاره.
نظرپور، محمدتقی (1398) «بودجه آموزش عالی کشور ۳، ۷ درصد بودجه هزینه‌ای کل کشور است»، در سایت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، کد: ۴۹۶۶۸.
اسناد
برنامه راهبردی و عملیاتی دانشگاه شیراز 1394.
بودجه سالانه کل کشور.
Foskett, N. (2010). Markets, government, funding and the marketisation of UK higher education. In The marketisation of higher education and the student as consumer (pp. 39-52). Routledge.‌
Furedi, F. (2010). Introduction to the marketisation of higher education and the student as consumer. In The marketisation of higher education and the student as consumer (pp. 15-22). Routledge.‌
Brown, R. (2010). The march of the market. In The marketisation of higher education and the student as consumer (pp. 25-38). Routledge.‌
Barnett, R. (2010). The marketised university: defending the indefensible. In The marketisation of higher education and the student as consumer (pp. 53-65). Routledge.‌
Gibbs, P. (2010). Adopting consumer time and the marketing of higher education. In The marketisation of higher education and the student as consumer (pp. 66-77). Routledge.‌
Norris, T. (2006) ‘Hannah Arendt and Jean Baudrillard: pedagogy in the consumer society’, Studies in Philosophy and Education, 24: 457–77. ‌
Mill. J. S. (1978) ‘Grote’s Plato’, in J. M. Robson (ed.) Collected Works of John Stuart Mill, vol.11. Toronto: University of Toronto Press.
Gerritsen, J. (2008). The Real Shanghai Jiao Tong Winners. University World News, 31.‌