رسانه‌های اجتماعی و ارتباطات زیست‌محیطی؛ تحلیل پیام‌های بحران آب ایران در توییتر فارسی بر مبنای عدالت زیست‌محیطی

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

عضو هیات علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران

چکیده

ظرفیت رسانه­های اجتماعی باعث شده است که موضوع بحران آب به عنوان بزرگترین مشکل زیست‌محیطی کشور به یکی از موضوعات مهم در توییتر فارسی تبدیل شود. موضوع این پژوهش، چارچوب بندی پیام­های بحران آب بر مبنای رویکرد عدالت زیست‌محیطی است. سوال پژوهش پیش‌رو این است که روزنامه‌نگاران محیط‌زیست و کنشگران محیط‌زیست فعال در توییتر چگونه بحران آب را بر اساس عدالت زیست‌محیطی چارچوب­بندی می‌کنند؟ برای پاسخ به سوال مذکور، صفحۀ توییتر 30 روزنامه‌نگار محیط‌زیست و کنشگر محیطزیستی فعال در توییتر در بازۀ زمانی 12دی 95 تا 15 خرداد 98 رصد شده و توییت­های مرتبط با بحران آب جمع‌آوری شده است. پس از تعیین موضوع، داده­های مرتبط با عدالت زیست‌محیطی استخراج شده و سپس با روش کیفی تحلیل چارچوب، تحلیل شده است. در فضای توییتر به دلیل غالب بودن نگاه سیاسی در بسیاری موارد از فیک نیوزها برای چارچوب بندی مسائل استفاده شده است اما به دلیل تاثیرگذاری این فیک نیوزها ناچار هستیم که در تحلیل ها به انها نیز توجه داشته باشیم. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که مهمترین مولفه­های مرتبط با چارچوب عدالت اجتماعی در حوزۀ آب از نگاه روزنامه­نگاران محیط‌زیست عبارتند از: کم توجهی به حقوق قومیت‌ها یا غفلت از آن در موضوع آب، حاکم بودن الگوی مرکز - پیرامون در طرح­های مدیریت آب، بی‌توجهی به زنان به مثابه قربانیان اصلی بحران آب.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Social Media and Environmental Communications; Analysis of Iranian Water Crisis Messages on Persian Twitter Based on Environmental Justice

نویسندگان [English]

  • Saied Reza Ameli
  • Abdollah Bicharanlou
  • Farzad Gholami
Tehran - Gisha Bridge - Faculty of Social Sciences
چکیده [English]

The capacity of social media has made the issue of water crisis, as the biggest environmental problem in the country, one of the most important topics on Persian Twitter. The subject of this research is the framing of water crisis messages based on the environmental justice approach. Leading research question is how environmental journalists and environmental activists active on Twitter frame the water crisis on the basis of environmental justice? To answer this question, the Twitter pages of 30 environmental journalists and environmental activists active on Twitter were monitored between 12 December 1995 and 15 June 1998, and tweets related to the water crisis were collected. After determining the subject, data related to environmental justice were extracted and then analyzed by the qualitative method of framework analysis. In Twitter, due to the predominance of political views, in many cases, fake news has been used to frame issues, but due to the effectiveness of these fake news, we have to pay attention to them in the analysis. Findings indicate that the most important components related to the framework of social justice in the field of water from the perspective of environmental journalists are: lack of attention to ethnic rights or neglect in the issue of water, the dominance of the center model Water management, ignoring women as the main victims of the water crisis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environmental Communication
  • Framework
  • Internet
  • Twitter
  • Water Crisis
  • Environmental Justice
  • اپلیگت، جان اس. (1397) «عدالت زیست‌محیطی و حس از مکان»؛ در کتاب آموزش سواد زیست محیطی، نوشتۀ هیترال رینولدز و دیگران، ترجمۀ سینا باستانی و مهسا شیخیان، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیات و فناوری.
  • احمدی، اصغر؛ مشکینی، قاسم؛ حسین صابر دمیرچی (1396) «بررسی رابطه جنسیت و شهروندی زیست محیطی»، در پژوهش‌نامۀ زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دورۀ 8، شمارۀ 3، صص 18-1.
  • اکبری، حسین (1391) «نقش زنان در توسعه پایدار محیط زیست»، فصلنامه زن در توسعه و سیاست، دورۀ 10، شماره 4، صص 56-37.
  • داودی، اسماعیل (1390) «بررسی تطبیقی نحوه پوشش خبری وقایع مرتبط با محیط‌زیست در رسانه‌های سایبر جریان اصلی و رسانه‌های سایبر شهروندی: مطالعه موردی جنگل‌های شمال»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
  • دژادن، جوزف (1396) اخلاق محیط‌زیست: درآمدی بر فلسفه محیط‌زیست، ترجمۀ مهدی کلاهی، تهران: پژوهشگاه، فرهنگ، هنر و ارتباطات.
  • رضایی، مهدیه (1395) «نقش به‌کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در ارتقای سواد زیست‌محیطی و تدوین الگوی مطلوب برای آموزش‌های زیست محیطی»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکدۀ محیط‌زیست دانشگاه تهران.
  • ساتن، فیلیپ دبلیو. (1393) درآمدی بر جامعه‌شناسی محیط زیست، ترجمۀ صادق صالحی، تهران: سمت.
  • عاملی، سعیدرضا (1382 الف) «دوجهانی شدن‌ها و آیندۀ جهان»، کتاب ماه علوم اجتماعی(تیر و مرداد)، صص 28-15.
  • عاملی، سعیدرضا (1394) «الگوی دوفضایی حکمرانی و پیشرفت پایدار اسلامی-ایرانی: ظرفیتها و تحولات بزرگ فضای مجازی و نظامند کردن هوشمند ارزشهای اسلامی»، چهارمین کنفرانس الگوی ایرانی-اسلامی پیشرفت.
  • عنایت، حلیمه؛ فتح‌زاده، حیدر (1388) «رویکرد نظری به اکوفمینیسم»، فصلنامۀ مطالعات جامعه‌شناختی، سال دوم، شمارۀ پنج، صص 45-63.
  • قنبری، مرضیه (1394) «تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر رویدادهای زیست‌محیطی از نظر کارشناسان محیط‌زیست عضو در شبکه‌های اجتماعی»، پایان‌نامه کارشناسی، دانشگاه پیام نور-شعبۀ تهران جنوب.
  • کاستلز، مانوئل (1380) عصر اطلاعات: ظهور جامعه شبکه‌ای، ترجمۀ احد علیقلیان و افشین خاکباز، تهران: طرح نو.
  • کاستلز، مانوئل (1393) اینترنت و جنبش‌های اجتماعی: شبکه‌های خشم و امید، ترجمۀ مجتبی قلی‌پور، تهران: مرکز.
  • کهیل، مایکل (1393) محیط‌زیست و سیاست اجتماعی، ترجمۀ حسین حاتمی‌‌نژاد و سهراب امیریان، تهران: دانشگاه تهران.
  • نجفی‌خواه، محمدمهدی (1393) «برساخت اجتماعی-فرهنگی یک مساله زیست محیطی: مطالعه‌ای کیفی در فعالیت‌های اقامه دعوی و استراتژی‌های برساخت‌گرایانه مرتبط با بحران زیست‌محیطی دریاچه ارومیه»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
  • هانگین، جان (1393) جامعه‌شناسی محیط زیست، ترجمۀ صادق صالحی، تهران: سمت.
  • Anderson, Alison (2014) Media, Environment and the Network Society, Palgrave Macmillan.
  • Aram, A. (2012) "Why Do Media Academics Keep Off Environmental Reporting?", Asia Pacific Media Educator, 22(2), 243-252.
  • Arlt, D., Hoppe, I., & Wolling, J. (2011) "Climate change and media usage: Effects on problem awareness and behavioral intentions", International Communication Gazette, 73(1-2), 45-63.
  • Arnold, A. (2018) Climate change and storytelling: Narratives and cultural meaning in environmental communication, Springer.
  • Bendor, R. (2013) "New media and the turn to experience in environmental communication", (Doctoral dissertation, Communication, Art & Technology: School of Communication).
  • Brevini, B. (2016) "The value of environmental communication research. International Communication Gazette", 78(7), 684-687.
  • Castells, Manuel (2001) The Internet Galaxy: Reflections on the Internet, Business & Society, Oxford: Oxford University Press
  • de Vreese, Claes & Sophie Lecheler (2011) "Getting Real: The Duration of Framing Effects", Journal of Communication, Vol.61, pp. 959–983.
  • Diedring, Kelly (2008) "Framing environmental messages: Examining audience response to humor, shock, and emotional treatments", Graduate Thesis: University of South Florida.
  • Entman, Robert. (1993) "Framing: Toward Clarification of a Fractured Paradigm, Journal of Communication", Vol.43, 51-58.
  • Giannoulis, C., Botetzagias, I., & Skanavis, C. (2010) "Newspaper reporters’ priorities and beliefs about environmental journalism: An application of Q-methodology", Science Communication, 32(4), 425-466.
  • Hart, P. S., & Feldman, L. (2016) "The impact of climate change–related imagery and text on public opinion and behavior change", Science Communication, 38(4), 415-441.
  • Herve- Bazin, Celine (2014) water communication: Strategies and Campaigns from the Water Sector, London: IWA Publishing.
  • Jasper, Simone (2016) "Framing of Children in News Stories about U.S. Immigration from Latin America", Elon Journal of Undergraduate Research in Communications, Vol.7, No.2.
  • Johannessen, Marius Rohde (2015) "Please Like and Share! A Frame Analysis of Opinion Articles in Online News", electronic participation, 7th IFIP, International conference epart.
  • Kopacz, M. A. (2008). Framing immigration online: Online position statements of 2006 candidates for Congress. The Electronic Journal of Communication, 18(1).
  • Klöckner, C. A. (2015) The psychology of pro-environmental communication: beyond standard information strategies, Springer.
  • -Guadalupe Gonzalez-Lizarraga, Maria-Teresa Becerra-Traver, Mireya-Berenice Yanez-Diaz (2016) "Cyber activism: A new form of participation for University Students, Comunicar", N.46, Pp.47-54.
  • Martha McCaughey & Michael D Ayers (2006) Cyber activism Online Activism in Theory and Practice, Routledge.
  • Mike S. Schafer and Saffron O'Neill (2016) "Frame Analysis in Climate Change Communication", in Oxford Research Encyclopedia, Climate Science, USA: Oxford University Press.
  • Milstein, T., Pileggi, M., & Morgan, E. L. (Eds.). (2017) Environmental communication pedagogy and practice, Taylor & Francis.
  • Murphy, P. D. (2017) The media commons: Globalization and environmental discourses, University of Illinois Press.
  • Neimanis, Aelita (2012) "Environmental justice: making the case for Ecological Integrity", master Thesis of Environmental Studies, Dalhousie University.
  • Nisbet, Matthew C& Newman, Todd P. (2015) "Framing, the media, And Environmental Communication", In The Routledge Handbook Of Environment And Communication, Edited by Anders Hansen and Robert Cox, New York: Routledge.
  • Pickerill, Jenny (2003) Cyber protest: Environmental Activism Online, Manchester: Manchester University Press.
  • Ross, D. (2018). "Environmental impact communication: Cape wind EIS, 2001–2015", Journal of Technical Writing and Communication, 48(2), 222-249.
  • Smith, Joanna and Firth, Jill (2011) "Qualitative data analysis: the framework approach", Nurse Researcher, Vol.18. Pp.52-62.
  • Srivastava, Aashish and Thomson, S Bruce (2009) "Framework Analysis: A Qualitative Methodology for Applied Policy Research", Journal of Administration and Governance. Vol.72,
  • Steeves, H. L., & Kwami, J. D. (2019) "Social context in development communication: Reflecting on gender and information and communication technologies for development in Ghana", Asia Pacific Media Educator, 29(2), 106-122.
  • Tang, Min & Huhe, Narisong (2013) "Alternative framing: The effect of the Internet on political support in authoritarian China", International Political Science Review, Vol. 35(5) 559–576.
  • Working Party on Development Cooperation and Environment )1999) Environmental Communication: Applying Communication Tools Towards Sustainable Development, Paris: OECD publication.
  • Yang, A., & Liu, W. (2020) "CSR communication and environmental issue networks in virtual space: A cross-national study", Business & Society, 59(6), 1079-1109.
  • Young, Debra& Teixeira, Samantha& Hartnett, Helen (2015) "Social Action Meets Social Media: Environmental Justice in West Virginia", Contemporary Rural Social Work, Vol. 7 No. 1-Special Issue.
  • Zhou, Yuqiong & Moy, Patricia (2007) "Parsing Framing Processes: The Interplay Between Online Public Opinion and Media Coverage", Journal of Communication, 57, 79–98.
  • Zillmann, Dolf & Chen, Lei & Knobloc, Silvia, Callison, Coy (2004) "Effects of Lead Framing on Selective Exposure to Internet News Reports", Communication research, Vol. 31 No. 1, 58-81.