تأمّلی جامعه شناختی بر فرهنگ جراحی زیبایی

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

2 استاد تمام گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

3 دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

10.22059/jsr.2022.89423

چکیده

     این مقاله با تبیین علل فراگیری «فرهنگ جراحی زیبایی» در کشاکش «ساختارهای نئولیبرالی»، کوششی نظری برای دستیابی به نحوۀ برساخت «سوژه­ نئولیبرال» است که به نوبۀ خود می­تواند پشتوانه مطالعات جامعه­شناختی کاربردیِ برساختِ سوژه قرار گیرد. این تبیین نشان می­دهد متاثر از سیاست­های «جهانی شدن» -که همان «نئولیبرالی شدن در گستره­ای جهانی» است- هر چقدر اقتصادِ سیاسی جامعه­ای بیشتر بر مبنای «سفته­بازی»، «مالیه­گری»، «بنگاهی کردن نهادهای جامعه»، «شرکت­محوری»، «خصوصی­سازی»، «کارآفرینی» و... تنظیم شود، به تناسبﹾ امیالِ سوژه­های آن نیز بیشتر به سوی «رقابت»، «سوداگری»، «ریسک­پذیری»، «انعطاف» و «موفقیت­طلبی» سوق پیدا خواهد کرد. به عبارت دیگر، مبتنی بر رویکرد تکثیر بنگاه از درون جامعه، «فرهنگ رقابت­جویی و کارآفرینی» و تحت تأثیر ایده­آلیسم سلبریتی­ها، «فرهنگ لذتجویی، شهرت و موفقیت­طلبی»، متاثر از تکنولوژی­های جدید قدرت، «فرهنگ انقیاد به سرمایه­داری جهانی لایک­ها» و در سپهر بیکاریِ ساختاری و حکمرانیِ شرکتی، «فرهنگ ریسک­پذیری و انعطاف» بازتولید می­شود؛ از اینرو برای سوژۀ متاثر از چنین اتمسفری، «انواع بازآفرینی» ضرورت می­یابد. کماآنکه جهانی­سازی، به شبکه­ های اجتماعی که در آنها بازآفرینیِ نمایشیِ بی­وقفۀ خویشتن مرسوم شده، پر و بال داده است. بازتولید گسترده فرهنگ جراحی زیبایی در هر جامعه­ای، ولو آنکه واجد تمامی شاخصه­های اقتصاد نئولیبرال نباشند، دستِ­کم بیانگرِ شکل­گیریِ هسته اولیه نئولیبرالیسم است. در چنین جامعه ­ای که «سرمایۀ انسانیِ» سوژه، مستمراً در پی تقویت جایگاه رقابتی خویش است، طبعاً ارزش­­­های اخلاقی تحت­الشعاع می­گیرد و بنابراین این مدل از توسعه، مستلزم بازاندیشی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sociological Study of " Cosmetic Surgery" in Neoliberal Political Economy

نویسندگان [English]

  • Yosef Abazari 1
  • Mohammad Tavakol 2
  • Mohammad Rahmati 3
1
2
3
چکیده [English]

     Explaining cosmetic surgical culture in neoliberal political economy framework, this essay is a theoretical attempt for better perception of "neoliberal subject". Affected by the "globalization", which is the neoliberalism on a global scale, the more political economy of a society develops based on “speculation”, “financialization”, “generalization of enterprise”, “entrepreneurialism”, “privatization”, “deregulation”, the more desires and conducts of its subjects drive into culture of "achievement", “fame”, “pleasure”, “competition”, ”risk-taking”, “flexibility” and “plasticity”. In other words, liquidity of capital, the generalization of forms of “enterprise” and “firm” by diffusing and multiplying them as much as possible, digital sovereignty, flexibility and insecurity of jobs, structural unemployment, etc. could result in “reinvention culture” including plasticity of bodies; as globalization has given rise to the social networks, in which continual dramatic self-reinvention have become all the rage, led by celebrities. The reproduction of cosmetic surgery’s culture in every society, even if it does not have all the criteria of a neoliberal economy, at least imply formation of the primary core of neoliberalism. For better or worse, as human capital seeking to strengthen its competitive positioning and appreciate its value, subject’s moralities stand in contrast to ethical values; Therefore, this model of development requires rethinking.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cosmetic Surgery
  • Reinvention
  • Digital Media
  • Celebrity
  • Human Capital
  • Neoliberal Subject
  • Political Economy
  • اباذری، یوسف. چاوشیان، حسن. (1381). از طبقه اجتماعی تا سبک رندگی: رویکردهای نوین در تحلیل جامعه شناختی هویت اجتماعی. نامۀ علوم اجتماعی. شماره 20.
  • کلاین، نائومی. (1391). دکترین شوک، ظهور سرمایه­داری فاجعه. ترجمه مهرداد (خلیل) شهابی و میر محمد نبوی. چاپ چهارم
  • اسلیتر، دان و تونکیس، فران.(1394). جامعه بازار: بازار و نظریه اجتماعی مدرن. ترجمه حسین قاضیان. نشر نی. چاپ سوم.
  • پولانی،کارل. (1391). دگرگونی بزرگ، خاستگاه­های سیاسی واقتصادی روزگار ما، ترجمه محمد مالجو، انتشارات پردیس دانش
  • چانگ، هاجون. (1392). بیست و سه گفتار دربارۀ سرمایه­داری پیرامون نکاتی که آنها را بروز نمی­دهند. ترجمه ناصر زرافشان. انتشارات مهرویستا.
  • ذکائی، محمد سعید. (1387). جوانان. بدن و فرهنگ تناسب. فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی. سال اول. شمارۀ 1.
  • سندل، مایکل (1393)، آنچه با پول نمی‌توان خرید: مرزهای اخلاقی بازار، ترجمه حسن افشار، تهران: نشر مرکز.
  • فوکو، میشل. (1389). تولد زیست سیاست: درس­گفتارهای کُلِژ دو فرانس، 1978-1979. ترجمۀ رضا نجف­زاده، نشرنی.
  • کلارک، باری. (1394). اقتصاد سیاسی تطبیقی، ترجمۀعباس حاتمی. نشر کویر، چاپ دوم.
  • لوبروتون، دیوید (1396). جامعه شناسی بدن، ترجمه ناصر فکوهی، نشر ثالث، چاپ سوم.
  • لوپز، خوزه. اسکات، جان. (1385). ساخت اجتماعی. ترجمه حسین قاضیان، تهران نشر نی
  • هاروی، دیوید. (1391). تاریخ مختصر نئولیبرالیسم. ترجمۀ محمد عبدالله­زاده. انتشارات دات. چاپ دوم.
  • Atkinson, M. (2006). Masks of Masculinity: (Sur)passing Narratives and Cosmetic Surgery, London, Ash gate
  • Baudrillard, Jean. (1993). Symbolic Exchange and Death (Published in association with Theory, Culture & Society) .First Edition.
  • Bauman, Zygmunt. (2000). Liquid Modernity. USA & UK. Polity. Seventh published
  • Bauman, Zygmunt. (2004). Wasted Lives: Modernity and its Outcasts. Cambridge
  • Bauman, Zygmunt. (2005). Liquid Life. . USA & UK. Polity.
  • Bauman, Zygmunt. (2008). Liquid Love: On the Frailty of Human. USA & UK. Polity. Sixth published
  • Bauman, Zygmunt. (2011). Culture in a Liquid Modern World. USA & UK. Polity. First published
  • Bauman, Zygmunt. Donskis, Leonidas (2013). Moral Blindness: The Loss of Sensitity in Liquid Modernity. USA & UK. Polity. First published
  • Beck, Olrich. (1992). Risky Soceity, Towards a New Modernity. Sage Publication.
  • Benjamin, Walter. (1921). Capitalism as Religion. Fragment of Benjamin written in 1921, was published several decades after his death
  • Brown, Wendy. (2015). Undoing the Demos: Neoliberalism’s Stealth Revolution. ZONE BOOKS.
  • Cashmore, Ellis (2006). Celebrity/ Culture. Routledge. published in the Taylor & Francis e-Library.
  • Comiskey, G. (2009). Cosmetic Surgery in Paris in 1926: The Case of the Amputated Leg. Jurnal of Women’s History, 16(3), 30-45. Doi:10.1353/jowh.2004
  • Dyer, Richard. (1998). Stars. London: bfi Publishing. First Published.
  • Eagleton-Pierce, Matthew (2016). Neoliberalism: The Key Concepts. Abingdon: Routledge.
  • Elliott, Anthony, (2008). Making the Cut How Cosmetic Surgery is Transforming Our Lives. Published by Reaktion Books Ltd, London, First published
  • Elliott, Anthony and Lemert, Charles. (2006). The New Individualism: The Emotional Cost of Globalisation. London and New York: Routledge. First published
  • Elliott, Anthony. & Urry, john (2010). Mobile Lives. London & New York: Routledge
  • Elliott, Anthony. (2010). ‘I Want to Look Like That’: Cosmetic surgery and Celebrity Culture. Culture Sociology
  • Elliott, Anthony. (2013). Reinvention. USA and Canada: Routledge. First published
  • Gray, John. ( 2002). ‘Ulrika Is a Sign That We’ev Got It All’, New Statesman
  • Haiken, Elizabeth. (1997). Venus Envy: A History of Cosmetic Surgery. (Baltimore and London).
  • Han, Byung-Chul. (2015). The Transparency Society. Stanford University Press Stanford, California
  • Han, Byung-Chul. (2017). Psychopolitics: Neoliberalism and New Technologies of Power, Verso Futures
  • Han, Byung-Chul. (2020). The Burnout Society. Stanford University Press Stanford, Redwood City
  • Lasch, Christopher. (1980) The Culture of Narcissism: American life in an age of diminishing expectations, London: Abacus.
  • Lasch, Christopher (1991) The True and Only Heaven: Progress and its critics, New York: W. W. Norton.
  • Marx, Karl. (2012). The Eighteenth Brumaire of Louis Bonaparte. Translated by Daniel De Leon. This edition copyright 2012. Digireads.com Publishing.
  • Piketty, Thomas (2014). Capital in the Twenty-first Century. Printed in the United States of America
  • Rojek, Chris (2004). Published by Reaktion Books Ltd.London, uk. First published 2001.
  • Rojek, Chris (2012). Fame attack - the inflation of celebrity and its consequences. Bloomsbury Academic,
  • Sennett, Richard. (1992). The Fall of Public Man . New York: Norton.
  • Sennett, Richard. (1998). The Corrosion of Character: New York and London: W. W. Norton and Company. First published
  • Sennett, Richard. (2006). The culture of the New Capitalism. New Haven & London. Yale Univesity Press
  • Shilling, Ch. (2005). The Body in Culture, Technology and Society, London, Sage
  • Turkle, Sherry. (2011). Alone together. Why we expect more from technology and less from each other. Basic Books. New York.
  •