آموزش و پرورش: اهمیت تاریخی آموزش و پرورش

ین خصوصیت اساسی مبین پیچیدگی‌ خاص برنامهء آموزش و پرورش است و دولتهای جوان تازه به استقلال رسیده را وادار می‌کند که نظام آموزشی خود را بطور کامل نوسازی کنند تا،از یکطرف،با شرایط محیط انطباق یابد و،از جانب دیگر،جوابگوی نیازمندیهای توسعهء اقتصادی باشد. »4 استوارت میل(1806-1873)نیز،مانند اسمیت،صفات مکتسب و ارزش فرد انسان‌ را از هم تفکیک می‌کند و می‌نویسد:«من موجود انسانی را جزو ثروتها به حساب نمی‌آورم‌ چون ثروت به خاطر انسان است لیکن استعدادهای مکتسبی که در اثر کار و تجربه به دست‌ می‌آید را می‌توان در شمار داراییهای انسان به حساب آورد»5وی معتقد است که با تربیت کردن‌ کارگران و تعلیم دادن به آنها می‌توان شرایط زندگی آنها را بهبود بخشید به ایشان دور اندیشی و صرفه‌جویی آموخت:«بدون تردید باید تصدق کرد که آموزش و پرورش کودکان‌ طبقهء کارگر یکی از ضروریات است. تسریع‌ پیشرفت فنون و شرکت روزافزون توده‌ها در زندگی سیاسی ضرورت آماده کردن همهء افراد را ایجاب می‌کند؛چه،برخلاف گذشته،بجای تقسیم تعلیمات به نظری و فنی،باید یک آموزش و پرورش چند جنبه برای عموم به وجود آید تا همه بتوانند ضمن آموزش فنون به اصول سازمان‌ اقتصادی-اجتماعی نیز تسلط یابند. تحول آموزش و پرورش در اروپا محصول تحول تدریجی اقتصاد و رشد و توسعهء آن ملل بوده است،اما در سایر نقاط این نظام اروپایی دفعتا جای نظامهای محلی و ملی را گرفته و یا بطور کامل برای‌ نخستین بار از خارج وارد شده است. در این مورد آموزش و پرورش مسئولیت ویژه‌ای در انتقال میراث فرهنگی‌ و وحدت زبان(وقتی که چندین زبان ملی وجود داشته باشد)به عهده دارد و این خود وظیفهء بسیار مهمی است،زیرا وحدت سیاسی یکی از شرایط اساسی توسعه و ترقی اقتصادی و اجتماعی‌ است."