کارگران یقه آبی و لمپن پرولتاریا در کارگاه های زندان قصر: (1332 ـ 1304 ه.ش)

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسنده

دانشیار تاریخ دانشگاه بین المللی امام خمینی

10.22059/jsr.2022.93697

چکیده

حقوقدانان منشاء بسیاری از بزه‌ها را بیکاری افراد تلقی می‌کنند و لذا با ایجاد کارگاه در زندان پرورش زندانیان بهنجار مطمح نظر است. طبق آئین نامه‌های زندان کار در کارگاه‌ها فقط مخصوص زندانیان عادی بود. حال پرسش اصلی مقاله حاضر این است که کیفیت کار زندانیان و رابطه کارفرمایی و کارگری در درون کارگاه‌های زندان را مورد واکاوی قرار دهد. یکی از پیچیدگی‌های موضوع کنونی این است که زندانیان عادی که به حبس محکوم شده بودند، و بعد در کارگاه‌ها به عنوان کارگر مشغول به کار می‌شدند، آیا می‌توان آنها را به لحاظ اصول طبقاتی در چارچوب طبقه کارگر قرار داد؟ و پرسش مهم‌تر اینکه آیا از نظر مفهومی تمایزاتی میان «کارگران زندانی» و «زندانیان کارگر» وجود دارد؟ مقاله بر این فرضیه استوار است که «زندانیان کارگر» را نمی‌توان در شمار اعضای طبقه کارگر قرار داد چرا که تبدیل شدن یک زندانی به کارگر جزء اختیارات مسئولان و مقامات زندان بوده است و آنها بودند که تصمیم نهایی را می‌گرفتند که فردی را در کارخانجات به عنوان کارگر به کار بگمارند یا نه. از این جهت زندانیان در انتخاب نوع کار و نیز تدارک اعتصاب نسبت به رفتارهای مقامات زندان چندان اختیاری از خود نداشتند. دستاوردهای پژوهش موید آن است که «زندانیان کارگر» را نمی‌توان از نوع کارگران یقه آبی و طبقه کارگر تلقی کرد از این جهت نگارنده برای تبیین وضعیت «زندانیان کارگر» یا یقه نارنجی‌ها اصطلاح «استثمار به توان 2» را وضع نموده است تا تمایز آن را با استثمار «کارگران زندانی» یا یقه آبی‌ها نشان دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Blue collar workers and Lumpenproletariat in the workshops of the Qasr prison (1953-1925)

نویسنده [English]

  • Yaghoub Khazaei
Associate prophessor of history at imam Khomeini international university, Qazvin, Iran
چکیده [English]

Lawyers consider unemployment to be the source of many crimes, therefore, with the establishment of a workshop in the prison, the upbringing of normal prisoners is considered. According to the prison regulations, the work in the workshops was only for ordinary prisoners. The main question of the present article is to examine the quality of prisoners' work and the relationship between employers and workers in prison workshops. One of the complexities of the current issue is that ordinary prisoners who were sentenced to prison and then worked as workers in workshops, Can they be placed within the framework of the working class in terms of class principles? And the more important question is whether there are conceptual differences between "imprisoned workers" and "working prisoners"? The article is based on the hypothesis that imprisoned workers cannot be considered members of the working class, Because turning a prisoner into a worker was part of the authority of prison officials and they were who made the final decision whether to hire someone in the factories as a worker or not. For this reason, the workers did not have much choice in choosing the type of work, and preparing a strike for the behavior of the prison authorities. Research findings confirm this that Prisoner workers can not be considered blue-collar workers and For this reason, the author coined the term "exploitation of power 2" to explain the situation of "worker prisoners" or orange collar workers to distinguish it from the exploitation of "imprisoned workers" or blue-collar workers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • work
  • workshop
  • prison
  • Blue-collar workers
  • Orange collar
  • Lumpenproletariat
آوانسیان، اردشیر(1358) یادداشت های زندان 1942-1928، بی جا، انتشارات حزب توده ایران
 اسنادی از زندان و زندانیان در عصر پهلوی،(1384) زیر نظر علی شمس، با همکاری علی کریمیان و حسین زرینی، تهران، انتشارات راه تربیت
اعتمادالسلطنه،‌ محمدحسن خان(1367) تاریخ منتظم ناصری، جلد سوم، به تصحیح محمد اسماعیل رضوانی، تهران، دنیای کتاب
بابایی، پرویز (1400) بازخوانی گوشه هایی از تاریخ معاصر ایران، تهران، روزآمد، چاپ دوم
بری دال، سون (1380) گزارش نظمیه تهران سالهای 1915-1912، ترجمه عبدالرضا بهادری، تهران، دستان
پلیس ایران(2535) بی جا، روابط عمومی شهربانی کشور
پیشه‌وری، جعفر(1384) زندان رضاشاه، تهران، نشر پسیان
پیشه وری، میر جعفر(1377)«نهضت صنفی کارگران دنیا قبل از جنگ»، در: آخرین سنگر آزادی، مجموعه مقالات میر جعفر پیشه وری در روزنامه حقیقت، به کوشش رحیم رئیس نیا، تهران، شیرازه
جودت، حسین(2536) از انقلاب مشروطیت تا انقلاب شاه و ملت، بی جا، چاپ درخشان
جهانشاه لو افشار، نصرت الله (1380) ما و بیگانگان، تهران، نشر ورجاوند
حسینی، مریم السادات «زندان و زندانی در ایران» در : گنجینه اسناد، 1370، سال 1، دفتر سوم و چهارم
خامه ای، انور (1372) خاطرات سیاسی، تهران، نشر گفتار
دشتی، علی(1380) ایام محبس، تهران، اساطیر
دولت آبادی، یحیی(1361) حیات یحیی، جلد دوم، چاپ سوم، تهران، انتشارات عطار
سلطانی، محمد طاهر(1384) خاطرات سلطانی(از قصر شیرین تا قصر قجر) به اهتمام محمد علی سلطانی، تهران، سها سیفی فمی تفرشی، مرتضی (1362) نظم و نظمیه در دوره قاجاریه، تهران، انتشارات یساولی(فرهنگسرا)
شفا، شجاع الدین(1356) گاهنامه پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی، ج 4، تهران، کتابخانه پهلوی
طبری، احسان(بی تا) شکنجه های رضا خان قلدر، بی جا، ا . آهن
بدون مولف (1357) «طبقه کارگر ایران (بررسی شرایط زندگی، اختناق و مبارزۀ آنان)» ترجمه فرهاد نعمانی، بی جا، انتشارات همگام
علوی، بزرگ(1357) پنجاه و سه نفر، تهران، امیرکبیر
علوی، بزرگ (1357) ورق پاره های زندان، تهران، جاویدان خرد
علوی، بزرگ (1377) خاطرات، به کوشش حمید احمدی، تهران دنیای کتاب
کریستنسن، آرتور(1377) ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، تهران، دنیای کتاب، چاپ نهم
کولاکوفسکی، لشک(1384) جریان های اصلی در مارکسیسم(برآمدن، گسترش و فروپاشی) ترجمه عباس میلانی، ج 1، تهران، نشر آگاه
گودرزی بروجردی، محمدرضا و لیلا مقدادی(1383) تاریخ تحولات زندان، تهران، ‌میزان
گیلین،(بی تا) «کار در زندان»، در: نامه شهربانی، شماره 5
مارکس، کارل و فریدریش انگلس(1377) ایدئولوژی آلمانی، ترجمه تیرداد نیکی، تهران، شرکت پژوهشی پیام پیروز
مجدالاسلام کرمانی، احمد(بی تا) سفر نامه کلات، به تحشیه محمود خلیل پور، چاپ افست، اصفهان، انتشارات دانشگاه اصفهان
مجموعه قوانین و مقررات سالهای 1312-1300( 1388) بخش اول، تهران، روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران
مختاری، پاشا لواء (1329) تاریخ هفتاد ساله پلیس ایران، بی جا، چاپخانه ارتش
مرامنامه ها و نظامنامه های احزاب سیاسی ایران در دومین دورۀ مجلس شورای ملی، (1361) به کوشش منصوره اتحادیه، تهران، نشر تاریخ ایران
ناظرزاده کرمانی، در: نامه شهربانی، سال چهارم، شماره 5، اردیبهشت 1318
ووله، ژاک(1348) روش اداره زندان، اقتباس و ترجمه رضا علومی، تهران، انتشارات اقبال
وهاب زاده، پیمان (بی تا) «روشنفکر بی مانند: مصطفی شعاعیان، پژوهشگر انقلابی»، ترجمه حسین رحمتی، در: نقد اقتصاد سیاسی
مجلات
پلیس، ضمیمه شماره 4
خواندنیها، سال 14، شماره 85 ، 26/4/1333
سالنامه پارس سال 10، 1314
سالنامه پارس، سال 15، 1319
سالنامه پارس، سال 17، 1321
نامه شهربانی، بی تا، شماره 18
اسناد                                                     
سازمان اسناد ملی ایران، شماره تنظیم 113013، شماره پاکت 10284
Sources
Buadrillard, Jean(1975) The mirror of production, translated by mark poster, Telos press, united states of America