پذیرش بی‌عدالتی اقتصادی در ذهنیت ایرانی

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 گروه جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشکده‌ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران

10.22059/jsr.2024.372894.1947

چکیده

آمار و ارقام از تشدید روزافزون نابرابری اقتصادی چه در سطح جهانی چه در سطح کشوری خبر می‌دهند. علی‌رغم قرن‌ها مبارزه و مقاومت برای رسیدن به عدالت و برابری اما همچنان دنیا به جای بهتری برای زیستن تبدیل نشده است و حتی روز به روز بدتر هم می‌شود. مسأله‌ی این پژوهش، چرایی پذیرش بی‌عدالتی اقتصادی از سوی ایرانیان است. در این مقاله با استفاده از روش تاریخی و تحلیل ثانویه به بنیان‌های نظری این چرایی در گستره‌ی ذهنیت و فرهنگ (خلق‌وخوی) ایرانی پرداخته‌ایم و پس از کاوش در نظرات بیش از سی صاحب‌نظر ایرانی و خارجی در این حوزه و بررسی ضرب‌المثل‌ها و حکمت‌های عامیانه توانستیم مدلی نظری برای پذیرش نابرابری از سوی ایرانیان ارائه دهیم؛ استبداد و اقتدارگرایی، تقدیرگرایی، مردسالاری، فردگرایی و خودمداری، مسئولیت‌ناپذیری، احساس مفعولیت و تغافل و تجاهل از جمله خصایل تأثیرگذار بر پذیرش نابرابری در فرهنگ ذهنی ایرانیان است. علاوه بر این، تحلیل ثانویه‌ی پیمایش‌های ملی نشان داد که غفلت و ناآگاهی مردم از عمق بی‌عدالتی اقتصادی و همچنین فرد را مسئول دانستن از جمله دیگر عوامل مهم و تأثیرگذار در پذیرش نابرابری اقتصادی هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Acceptance of economic inequality in the Iranian mentality

نویسندگان [English]

  • Ali Ragheb 1
  • mohammadreza javadi yaganeh 2
1 Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Tehran
2 Associate Professor, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Tehran
چکیده [English]

Statistics and figures indicate a growing intensification of economic inequality worldwide and within nations. Despite centuries of striving for justice and equality, global living conditions have deteriorated rather than improved. This research investigates the reasons behind Iranians' acceptance of such high levels of economic inequality. Employing historical methods and secondary analysis, we explored the theoretical underpinnings of this phenomenon within the context of Iranian mentality and culture. Through examining the views of over thirty Iranian and foreign experts in the field, as well as analyzing proverbs and folk wisdom, we developed a theoretical model for understanding Iranians' acceptance of inequality. This model identifies despotism, authoritarianism, fatalism, patriarchy, individualism, selfishness, irresponsibility, objectification, and self-deception as key factors influencing this acceptance within Iranian mental culture. Furthermore, secondary analysis of national surveys revealed that public neglect and ignorance of the extent of economic inequality coupled with a tendency to hold individuals responsible, are additional significant contributors to the acceptance of economic inequality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • inequality
  • acceptance
  • economic injustice
  • Iranian mentality
  • Iranian ethics
  • folk wisdom
  • tyranny
  • national surveys