روایت زنان فرودست از زنانگی

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران

10.22059/jsr.2024.337827.1736

چکیده

چکیده
مقاله حاضر در پی توصیف و تحلیل این موضوع است که زنانِ طبقه‌ی فرودست چه درک و تصوّری از مفهوم "زنانگی" دارند و چه عواملی بر روی این ادراکات اثرگذار است. در واقع آن‌چه محور و بُن‌مایه‌‌ی این پژوهش را تشکیل می‌دهد "تقاطع یافته‌گیِ فقر و جنسیت" است. "طبقه‌ی فرودست" در این پژوهش با الهام از مدل تحلیل طبقاتیِ پی‌یر بوردیو ، یعنی با توجّه به انواع سرمایه-های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، نمادین تعیین و تعریف شده است. با استفاده از روش کیفیِ پدیدارشناسی با تعدادِ ده زن از طبقات فرودست مصاحبه‌های نیمه‌ساخت‌یافته و عمیق انجام شده است، علت انتخاب روش کیفی و پدیدارشناسی از آن روست که به محقّق این امکان را می‌دهد تا جهان را از منظر خودِ کنش‌گران روایت و توصیف کند. نتایج پژوهش، تحلیل های فمنیستی حاضر را از این جهت که تجربه زیسته زنان را امری جهانی می دانند به چالش می کشد و نشان می دهد که چگونه درک و تصور زنان از زنانگی می‌بایست در تقاطع طبقه، جنسیت و مناسبات قدرت فهم گردد.
یافته های این تحقیق در قالب تم‌های: زنانگی به مثابه مفهومی ذاتی، داغِ ننگِ زشتی، سوختن و ساختن به مثابه استراتژی، گرایش به نقش‌های سنّتی، در حسرتِ مردبودگی، سکسوالیته، تجربه‌ی خشونت، تقدیرگرایی و حکمت‌تراشی، حریم امن درون-طبقاتی، معیشت به عنوان مسئله زنان فرودست، ارائه و تحلیل شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Subaltern Women's Narration of Femininity

نویسندگان [English]

  • Arezoo Rajabi Darvish 1
  • soheila Sadeghi fasaei 2
1 University of Tehran, faculty of Social Sciences
2 associate professor at university of tehran/ faculty of social sciences
چکیده [English]

Abstract
This article tries to describe and analyse subaltern women’s perceptions of femininity and the factors that influence these perceptions. In fact, this research concentrates on the intersection of class and gender. In this study, “subaltern women” were determined based on Pierre Bourdieu’s class analysis and four types of capital according to him: economic, cultural, social and symbolic. This research has been conducted using phenomenological method and the data gathering tools were in-depth and semi-structured interviews and 10 working-class women were interviewed. The reason for choosing phenomenology is that it allows the researchers to see and describe the phenomenon from the respondent’s perspective. The results challenge the current feminist analysis of women’s experiences as universal and show how women’s experiences and perceptions should be understood at the intersection of class, gender and power relations. The findings have been explained in the following themes: femininity as an intrinsic concept, the stigma of unattractiveness, grinning and bearing as a strategy, tendency to traditional feminine roles, the desire of being a male, sexuality, experience of violence, fatalism, intra-class safety, poverty.

کلیدواژه‌ها [English]

  • gender
  • class
  • subaltern
  • intersectionality
  • femininity
  • phenomenology
آبوت، پاملا. والاس، کلر ) 1395 (. جامعه شناسی زنان. ترجمه ی منیژه نجم عراقی، نشر نی.
اباذری، یوسف. چاوشیان، حسن ) 1381 (. از طبقه اجتماعی تا سبک زندگی، رویکردهای نوین در تحلیل جامعه شناختی هویت اجتماعی. نامه ی
علوم اجتماعی. شماره ی 20 . پاییز و زمستان 1381 . ص 27 - 3
پور مختار، صدیقه، مصطفوی، شمس الملوک، مرندی، سید محمد) 1397 (، نقش رسانه ای هنر در هویت بخشی به زنان فرو دست مبتنی بر
آرا پسا استعماری گایاتری اسپیواک، فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ، سال نهم . شماره 3 ، ص 7 - 21
رحمتی، محمدمهدی، ) 1381 (. عوامل موثر در شروع مصرف مواد مخدر، با اشاره به وضعیت معتادان زن. فصلنامه علمی پژوهشی سو مصرف
مواد مخدر، دورهی 1، شماره پاییز 1381
سروستانی، رحمت الله. هاشمی، سید ضیا ) 1381 (. گروه های مرجع در جامعه شناسی و روان شناسی اجتماعی با تأکید بر نظریه های مرتن و
فستینگر. نامه ی علوم اجتماعی، شماره ی 20 ، پاییز و زمستان 1381 ، ص 167 - 149
صادقی، فاطمه ) 1389 (. زنان فرودست اجتماعی و سنت در ایران، فصلنامه گفتوگو، شماره 56 ، مهر 1389
صادقی فسایی، سهیلا ) 1389 (. خشونت خانگی و استراتژی های زنان در مواجهه با آن )مطالعه ای کیفی(. مجله بررسی مسائل اجتماعی ایران.
شماره 1. بهار 1389
صادقی فسایی، سهیلا. مقدم، سمیه ) 1392 (. مسئله شناسی زنان بنا بر روایت زنان مطالعه کیفی. نشریه رفاه اجتماعی، دوره ی - 13 ، شماره 49 ،
تابستان 1392 . ص 303 - 269
فدرستون، مایک ) 1381 (. زندگی قهرمانی و زندگی روزمره. ترجمه ی هاله لاجوردی. فصل نامه ارغنون. شماره 16 .
کوئن، بروس ) 1387 (. مبانی جامعه شناسی. ترجمه ی توسلی و فاضل. نشر سمت.
کرنشاو، دیویس، هیل کالینز، هالوینو، موهانتی، لرد ) 1394 (. مجموعه مقالاتی درباره گره گاه جنسیت و دیگر نظام های سلطه. ترجمه ی اسدی،
جواهری، زمانی، زنگنه و دیگران. نشر شیرازه.
کتاک، کنراد فیلیپ ) 1386 (. انسان شناسی، کشف تفاوت های انسانی .ترجمه ی محسن ثلاثی. انتشارات علمی.
گافمن، اروینگ ) 1392 (. داغ ننگ چاره اندیشی برای هویت ضایع شده. ترجمه ی مسعود کیان پور. نشر مرکز. -
ممتاز، فریده ) 1383 (. معرفی مفهوم طبقه از دیدگاه بوردیو. پژوهش نامه علوم انسانی: شماره ) 41 - 42 (. بهار و تابستان 1383 « 160 - 149 »
محسنی تبریزی، علی رضا ) 1383 (. سنجش میزان فاتالیسم و رابطه ی آن با احساس کارآمدی و احساس بی قدرتی سیاسی در بین زنان بالغ
مناطق شهری کشور. نامه ی پژوهش فرهنگی. سال هشتم، دوره ی جدید، شماره 9، ص 201 - 169
موسوی، پورحسین، زارع مقدم، موسویان حجازی، گمنام ) 1395 (. تصویر بدن در دیدگاه ها و مکاتب روان شناسی. رویش روان شناسی، سال
پنجم، شماره 2 ، شماره پیاپی 15 ، تابستان 1395 ، ص 266 - 209
هنسن، رید، واترز ) 1392 (. آرایش، مُد و بهره کشی از زنان. ترجمه ی افشنگ مقصودی. نشر گل آذین.
یورگنسن، ماریان. فیلیپس، لوئیز ) 1389 (. نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجمه ی هادی جلیلی، نشر نی.
Aguilar,O., Pérez ,P., Ananías, R., Mora, C. & Blanco, O. (2016) .The intersection between class and gender and its impact on the quality of employment in Chile. CEPAL Review, No. 120 , 131-151.
Andes, N. (1992). An Empirical Evaluation of Occupational Stratification. Gender and Society, Vol. 6, No. 2, 231-251
Bradshaw, S., Chant, S. & Linneker, B. (2017). Gender and poverty: what we know, don’t know and need to know for agenda 2030. Gender, Place, and Culture, 24(12). 1667-1688. Federici, S. (2009) .Caliban and the Witch: Women, the Body and Primitive Accumulation. Autonomedia.
Fröander, R. & Halkosaari, N. (2019), The construction of women’s sexuality, find it on: https://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:1291430/FULLTEXT01.pdf
Groenewald, T,. (2004). A Phenomenological Research Design Illustrated. International Journal of Qualitative Methods 3 (1)
Dadras, I,. (2020). The Impact of Work-Family Balance on Iranian Working Mothers’ Job Satisfaction: A Collectivistic Perspective. International Journal of Gender and Women‘s Studies, Vol. 8, No. 2, 48-60.
Jackson, R. M,. (2007). Inequalities. SAGE. 6 (1). 59-61.
Kain, P. (1993). Marx, Housework and Alienation. Hypatia , Vol. 8, No. 1, 121-144. Kimmel, M (2001), In International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences
Find it on: https://www.sciencedirect.com/topics/social-sciences/femininity
Lawson, H,. (1995). Gender Equality in the Manual Working Class. Race, Gender & Class. Vol. 2, No. 127-138
Healy, E,. (2014). Working Class Women, Body Image Resiliency, and Media Depictions of the Female Body. Theses and Dissertations. 204. https://ir.library.illinoisstate.edu/etd/204
Hoare, Q. & Smith, G. (1999). Selections from the prison notebooks of Antonio Gramsci. ElecBook.
Jafarova, T,. (2020). The Other, Inferior, International Journal of Gender and Women‟s Studies Vol. 8, No. 2,. 1-3
Marshall, G. (1998). Oxford dictionary of Sociology. New York: Oxford university press.
McGinn, K &, Oh, E,. (2017). Gender, social class, and women’s employment. Current Opinion in Phsychology, Volume 18. 84-88 Maurya, Anand (2022),Spivak: Making of the Subaltern , find it on :
https://www.thephilosophyproject.in/post/spivak-making-of-the-subaltern
Mckay, A. Moore, S & Kubik, W. (2018). Western Beauty Pressures and Their Impact on Young University Women. International Journal of Gender and Women’s Studies, Vol. 6, No. 2, 1-11
Murphy, S. (2015). Glass Ceilings and Iron Bars: Women, Gender, and Poverty in the Post-2015 Development Agenda. GLOBAL JUSTICE : THEORY PRACTICE RHETORIC. Vol 8 (1). 1-22 O’Conner, Pat ( 2018), Creating a typology for the types of femininity in STEM, cited in https://blogs.lse.ac.uk/businessreview/2018/06/04/creating-a-typology-for-the-types-of-femininity-in-stem
Parsons, T &Bales, R. (1955). Family, Socialization and interaction process. Find it on: Family: Socialization and Interaction Process | Taylor & Francis Group (taylorfrancis.com)
Sen, G,. (2008). Poverty as a Gendered Experience: The policy implications. Poverty in Focus: Gender Equality, N 13, 6-7.
Spivak, G. C. (1988). Can the Subaltern Speak? In C. Nelson & L. Grossberg (Eds.), Marxism and the Interpretation of Culture (pp. 271–313). University of Illinois Press.
Vinthagen, S & Johansson, A. (2013). Everyday Resistance: Exploration of a Concept and its Theories, Resistance Studies Magazine, NO 1.
Windsor, J Elroi (2015), Feminities, In International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences (Second Edition), Find it on:https://www.sciencedirect.com/topics/social-sciences/femininity