مقایسه‌ی استفاده و رضایت‌مندی دانشجویان از تلویزیون، ماهواره و اینترنت

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری آینده‏پژوهی، دانشگاه تهران

3 کارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعی

چکیده

در این پژوهش استفاده‌ی‌ دانشجویان ایران از سه رسانه‌ی تلویزیون، صداوسیما، شبکه‌های ماهواره‌ای و اینترنت با استفاده از نظریه‌ی استفاده و رضایت‌مندی مطالعه شده است. براساس یکی از رئوس اصلی این نظریه مبنی بر رقابت میان رسانه‌ها برای ارضای نیاز مخاطبان، این پژوهش به مقایسه‌ی میزان استفاده و رضایت‌مندی سه نوع رسانه‌ای مختلف پرداخته است. رضایت‌مندی دانشجویان از رسانه‌ها براساس مدل پیشنهادی کاتز در چهار بعد مورد سنجش قرار گرفته است. این چهار بعد شامل کسب آگاهی، برقراری کنش متقابل اجتماعی، کسب هویت شخصی و کسب آرامش و سرگرمی هستند. نتایج پژوهش نشان داد میزان استفاده و رضایت‌مندی دانشجویان از اینترنت بیش از دو رسانه دیگر است. اینترنت توانسته در هرچهار بعد رضایت‌مندی به‌خصوص در زمینه کسب آگاهی، رضایت دانشجویان را جلب کند. رضایت‌مندی دانشجویان از شبکه‌های ماهواره‌ای بیش‌تر در بعد کسب آرامش و سرگرمی است و درخصوص تلویزیون نیز نمره‌ی رضایت‌مندی در هیچ‌کدام از ابعاد چندان بالا نیست. در میان دانشجویان ایرانی ۷۲ درصد بیننده‌ی برنامه‌های تلویزیون صداوسیما، ۵۴ درصد بیننده‌ی شبکه‌های ماهواره‌ای و ۸۳ درصد استفاده‌کنندگان از اینترنت هستند. نتایج آزمون‏های هم‌بستگی نیز نشان داد بین استفاده و رضایت‌مندی از هر سه رسانه رابطه‌ی هم‌بستگی در جهت مثبت وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Iranian students’ Uses and Gratifications of Television, Satellite and Internet

نویسندگان [English]

  • Yones Norbakhsh 1
  • Mohammadmahdi Molaei 2
  • Hamed Talebian 3
1
2
3
چکیده [English]

In the present paper, the authors have attempted to explore Iranian students’ usese and gratifications of television, satellite channels and Internet.  Based on the theory of uses and gratifications, there is a competition among media to satisfy audiences’ needs, and we are aimed at comparing the extent of uses and gratifications of these three media by Iranian students. Students’ gratifications of media are measured by Katz’s Model in four aspects including awareness, social mutual action, personal identity and calmness/recreation. The findings indicate that the extent of students’ uses and gratifications on Internet is higher than other media. Internet has been able to meet all the above mentioned categories. Students’ gratifications on satellite channels is more in calmness/recreation need, while the scores on using televisions are not so high for any mentioned needs. It is indicated that 72% of Iranian students use television programs while this figure is 54% for satellite channels and 83% for Internet. The findings of correlation tests indicate that there is a positive correlation between uses and gratifications of all three media.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Uses and gratifications
  • students
  • Satellite channels
  • Internet
  • television

مراجع

  1. کتاب‌نامه‌ی فارسی

    1. بهار، مهری و حاجی‌محمدی، علی. (1387). «دانشجویان دانشگاه تهران و استفاده از اینترنت: مطالعه‌ی بهره‌وری و خرسندی». فصلنامه‌ی ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات. سال سوم. شماره‌ی 10: 186-163.
    2. تقوی، نعمت الله. صباغ، صمد و بابایی اونبربگلو، لطف‌الله. (1388). «عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی بیله‌سوار به برنامه‌های تلویزیونی جمهوری آذربایجان». فصلنامه‌ی جامعه‌شناسی. سال اول. شماره‌ی دوم: 97-77.
    3. دواس، دی. ای. (۱۳۹۱). پیمایش در تحقیقات اجتماعی. چاپ هفتم. ترجمه‌ی هوشنگ نایبی. تهران: نی.
    4. رضوی‏زاده، نورالدین. (1386). بررسی تأثیر مصرف رسانه‌ها بر سبک زندگی ساکنان تهران. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
    5. ریاحی، محمد اسماعیل. علیوردی‌نیا،‌ اکبر و مرضیه، حقگویی اصفهانی. (1389). «زنان و سریال‌های تلویزیونی: سنجش انگیزه‌های تماشا و میزان رضایت‌مندی». فصلنامه‌ی زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان). دوره‌ی 8. شماره‌ی 1: 77-53.
    6. شهابی، محمود و جهانگردی، مجتبی. (1387). «خاست‌گاه اجتماعی الگوهای استفاده از تلویزیون‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان در میان مخاطبان تهرانی». فصلنامه‌ی تحقیقات فرهنگی. سال اول، شماره‌ی 2: 55-23.
    7. فیسک، جان. (1381). «فرهنگ و ایدئولوژی». ترجمه‌ی مژگان برومند. فصلنامه‌ی ارغنون. ش20.
    8. متانی، مهرداد. حسن‏زاده، رمضان و فرهنگی، علی‌اکبر. (1392). «نگرش مخاطبان قائم‌شهری به شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌‌ای». فصلنامه‌ی فرهنگ-ارتباطات. سال 14. ش 21:  156-129.
    9. مک‌کوائیل، لوئیس. (۱۳۸۷). مخاطب‌شناسی. ترجمه‌ی پرویز اجلالی. تهران: مرکز مطالعات و توسعه‌ی رسانه‌ها.

    10. مهدی‌زاده، سید محمد. (1389). نظریه‌های رسانه؛ اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی. تهران: همشهری.

    11. نصرالهی، صادق و همایون، محمد هادی. (1390). «تبیین بنیان‌های نظری حاکم بر ارزش‌‌‌های خبری و نظریه‌ی استفاده و خشنودی؛ مقدمه‌ای بر مطالعه‌ی بومی خبر». فصلنامه‌ی دین و ارتباطات. سال نوزدهم. ش 1 (پیاپی 41): 229-195.

    12. نیکو، مینو. (1381). شناخت مخاطب با رویکرد استفاده و رضامندی. با همکاری وازگن سرکیسیان، ایما سعیدیان، سعادت شیخ. تهران: سروش. 

    13. سهراب‌زاده، مهران و عبدی، عباس. (1371). «بهره‌مندی مردم تهران از مطبوعات». فصلنامه‌ی رسانه. ش 10.

    14. سورین، ورنر و تانکارد، جیمز. (۱۳۸۹). نظریه‌های ارتباطات.‌ ترجمه‌ی علیرضا دهقان. تهران: دانشگاه تهران.

    کتاب‌نامه‌ی لاتین

    1. Baran, S. J., Davis, D. K. (2011). Mass Communication Theory: Foundations, Ferment, and Future. Wadsworth series in Mass Communication and Journalism. Wadsworth: Cengage Learning. 
    2. Katz, E. & Blumler, J.G & Gurevitch, M. (1973-1974). “Uses and Gratifications Research”. The Public Opinion Quarterly. Vol. 37. No. 4. Winter.
    3. Katz, E. & Gurevitch, M. & Hass, H. (1973). “On the Use of Mass Media for Important Things”. American Socological Review. 38: 164-81.
    4. Littlejohn, S. W. & Foss, K. A. (2009). Encyclopedia of Communication Theory. London: Sage.
    5. Mcquail, D. & Blumler J.G & Brown J.R (1972). “The Telvision Audience: A Revised Perspective”. In D. Mcquail (Ed). Sociology of Mass Communications. pp. 135-165. Harmondsworth: Penguin. 
    6. Sanjit Kumar, R. (2009). Internet Uses and Gratifications: A Survey in Indian Context. Andhra Pradesh: ICFAI Business School
    7. Smock, D. Andrew & Ellison, B. Nicole (2011). “Facebook as Toolkit: A Uses and Gratification Approach to Unbundling Feature Use”. Cliff Lampe & Donghee Yvette Wohn. Computers in Human Behaviour. No. 27. PP. 2322-2329.
    8. Wang Zheng, Tcherney John M. (2012). “A Dynamic Longitudinal Examination of Social Media Use, Needs and Gratification”. Tylor Solloway. Journal of Computers in Human Behavior. No. 28: 1829-1839. 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار