سنخ‌شناسی اندیشه‌ی سیاسی امام خمینی (ره) درمقایسه با جریان‌های فکری معاصر جهان اسلام

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

آرا و اندیشه­های «امام خمینی (ره)»، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران تأثیر فراوانی در رشد و شکوفایی جامعه‌ی کنونی ایران داشته است. باوجود این‌که ایشان مطالب و مباحث فراوانی در حوزه­های گوناگون فکری ازجمله فقه، عرفان، فلسفه و کلام دارند، اما اندیشه‌ی سیاسی ایشان همواره به‌مثابه یکی از مهم‌ترین منابع یا شاخص شناخت تفکر انقلاب اسلامی، مورد توجه محققان داخلی و خارجی بوده است. ازاین‌رو بررسی و تحلیل اندیشه‌ی سیاسی ایشان به‌عنوان نخستین ولی فقیه و رهبر سیاسی در جهان تشیّع در عصر غیبت، به‌ویژه باعنایت به تحولات سیاسی اخیر در کشورهای اسلامی منطقه حائز اهمیت و اولویت است. در این اثنا، در این نوشتار کوشیده­ایم اندیشه‌ی سیاسی امام را باتوجه به جریان­های فکری معاصر جهان اسلام مورد بازبینی قرار دهیم. در این پژوهش با تکیه بر روش اسنادی و کتابخانه‌ای، دو اثر از آثار گران‌بهای امام (صحیفه‌ی امام و ولایت فقیه) به‌عنوان منابع اصلی اندیشه‌ی سیاسی امام انتخاب گردیده و براساس آن اندیشه‌ی سیاسی ایشان درقالب سنخ‌شناسی «ویلیام شپرد» مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. نتایج بررسی صورت‌گرفته بیان‌گر این امر است که اندیشه‌ی سیاسی امام خمینی با توجه به جریان­های فکری تشریح‌شده در سنخ‌شناسی شپرد، به جریان «شریعت­گرایی اسلامی» نزدیک­تر و شبیه‌تر از سایر جریان­هاست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Typology of Imam Khomeini’s Political Thought In comparison with the Intellectual Currents of the Contemporary Islamic World

نویسندگان [English]

  • mahdi Hosseinzadeh feremi 1
  • Mohsen Kermani 2
چکیده [English]

Imam Khomeini’s thought, founder of the Islamic Republic of Iran, has had a great influence on the growth and flourishing of contemporary Iranian society. Imam Khomeini’s thoughts has been widely discussed in various intellectual areas such as jurisprudence, theosophy, philosophy and theology, and, in particular, his political thought has been considered as an important source for understanding of Islamic revolution in Iran by domestic and foreign scholars. Therefore, studying and analyzing his political thought as the first Vali Faqih and a great political leader in the Shieah World in the Age of Absence, particularly with attention to the recent political movements in Islamic countries, are of great importance. Accordingly, in this paper, we have attempted to review Imam Khomeini’s political thoughts and make a comparison to contemporary Currents of Thought in Islamic world. We have reviewed Sahife Noor  and Velayat Faqih as the main sources of political thoughts of Imam and reached a type of political thought based on William Shepherd's typology. We have indicated that Imam Khomeini’s political thought, compared with the Currents of Thought described in Shepherd's typology, comes close to the "Islamic Shariah".

کلیدواژه‌ها [English]

  • Khomeini’s political thought
  • William Shepard typology
  • Islamic Shariah
  • Sahife Noor
  • Valayat Faqih

مراجع

  1. کتاب‌نامه‌ی فارسی

    1. افشار کهن، جواد. (1383). سنت­گرایی و تجددگرایی. تهران: انتشارات آوای نور.
    2. بشیریه، حسین. (1376). تاریخ اندیشه‌ی سیاسی در قرن بیستم. تهران: نشر نی.
    3. بشیریه، حسین. (1378). «گسترش امواج تجدد در سطح جهان». فصلنامه‌ی نقد و نظر. سال پنجم. شماره‌ی اول و دوم. قم: انتشارات سازمان تبلیغات.
    4. پناهی، محمدحسین. (1389). نظریه­های انقلاب. تهران: انتشارات سمت.
    5. حقیقت، سید صادق. (1389). مبانی اندیشه‌ی سیاسی در اسلام. تهران: انتشارات سمت.
    6. جمشیدی، محمدحسین (1384). اندیشه‌ی سیاسی امام خمینی(ره). تهران: انتشارات پژوهشکده‌ی امام خمینی و انقلاب اسلامی.
    7. خمینی، روح الله. (1385). صحیفه‌ی امام. جلد 22. تهران: انتشارات مؤسسه‌ی تنظیم و نشر آثار امام.
    8. خمینی، روح الله. (1387).ولایت فقیه. تهران: انتشارات مؤسسه‌ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی. چاپ چهاردهم.
    9. رجایی، فرهنگ. (1372). تحول اندیشه‌ی سیاسی در شرق باستان. تهران: نشر قومس.

    10. ساروخانی، باقر. (1385). روش­های تحقیق در علوم اجتماعی. جلد اول. تهران: انتشارات سمت، چاپ دوازدهم.

    11. سروش، عبدالکریم و دیگران. (1382). سنت و سکولاریسم. تهران: انتشارات مؤسسه‌ی معرفت و پژوهش.

    12. فوزی، یحیی. (1384). اندیشه‌ی سیاسی امام خمینی (ره). قم: دفتر نشر معارف.

    13. کچویان، حسین. (1391).  انقلاب اسلامی ایران و انفتاح تاریخ. تهران: انتشارات سوره‌ی مهر.

    14. کمالی اردکانی، علی‌اکبر. (1387). «امام خمینی و بازسازی هویت ملی در ایران». فصلنامه‌ی حضور. شماره‌ی 45.

    15. لک‌زایی، شریف. (1385). بررسی تطبیقی نظریه­های ولایت فقیه. قم: انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

    16. ملکیان، مصطفی. (1380).«سنت، تجدد و پساتجدد». جزوه‌ای در دانشگاه صنعتی شریف. پلی‌کپی.

    17. نصر، حسین. (1385). دین و نظام طبیعت. ترجمه‌ی مصطفی شهرآیینی. تهران: نشر نی.

    18. نصر، حسین. (1379). نیاز به علم مقدس. ترجمه‌ی حسن میانداری. تهران: موسسه‌ی فرهنگی طه.

     

    کتاب‌نامه‌ی لاتین

     

    1. Sheperd E. W. (1987). “Islam and Ideology: Towards a Typology”. International Journal of Middle East Studies. Vol 19. Cambridge: Cambridge University Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار