مدرسه: از تشکیل امور تربیتی تا جداسازی

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی

چکیده

پس از انقلاب با تشکیل امور تربیتی در مدارس افتراقی میان «آموزش» و «پرورش» شکل گرفت. از یک سو امور تربیتی ایجاد شد که مذهب و تربیت مذهبی ملاک اعتبار آن بود و نظام نیز از آن حمایت می­کرد، از سوی دیگر آموزش «دانش» گسترش یافت که هم‌زاد آموزش‌ و‌ پرورش مدرن بود. آموزش دانش در مدارس، منطق نقادانه‌ای به‌همراه آورد که لاجرم با آموزش علوم مذهبی دچار اصطکاک شد. درواقع آموزه­های مذهبی-تربیتی در معرض منطق نقادانه‌ی علمی قرار گرفت. این فرایند با گذار از دوران اولیه‌ی انقلاب، بوروکراتیزه شدن آموزش و پرورش، جنگ و ضرورت­های توسعه‌ی پس از آن و اهمیت یافتن ارزش­هایی چون موفقیت و بهره­وری به‌تدریج مرجعیت مذهبی را کم‌رنگ­تر ساخت و اهمیت دست‌یابی به «دانش» و «فناوری» را بیش‌تر کرد، تا آن‌جا که به غلبه‌ی نگاه فن­سالار بر آموزش‌ و پرورش منتهی شد. محصول این نگرش فن­سالارانه روندهای جداسازی در آموزش‌ و پرورش است که عبارتند از: جداسازی دانش‌آموزان تیزهوش، تفوق یافتن رشته­های فنی و اعطای امکانات جداگانه به آن‌ها، جداسازی برحسب میزان پرداخت شهریه و نظام گزینش براساس کنکور. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Education and Edification in Iranian Schooling system

نویسندگان [English]

  • yosef Abazari 1
  • Moharam mohammadi 2
1
2
چکیده [English]

Iranian schooling system after the Revolution was based on the separation of “edification” from “education”. “Education” was believed to be a scientific and technical matter, in the service of training scientists, doctors and engineers. “Edification” on the other hand was inspired by religious teachings, the task of which was to train students and future scientists who were committed to religious and national ideals. Such an attitude of separating the two caused a gap between education and edification which was never overcome. In later years, due to the problems of the imposed war and also the requirements of reconstructing the war-ridden country, edification faded away and what was left in the Iranian educational system was a technocratic, elitistic attitude towards education. The result has been a variety of discriminating processes in the educational system, working on the basis of wealth, smartness, etc., tending to segregate the wealthy or smart students from the rest. Another result has been prioritizing technical disciplines of exact sciences over humanities and arts.     

کلیدواژه‌ها [English]

  • Edification
  • Education
  • technocracy
  • Segregation
  • Logic of Scientific Criticism
  • Scientific Authority
  • اژه­ای، جواد. 1387.  خداحافظ سمپاد. مجله‌ی استعدادهای درخشان. سال هفدهم. شماره‌ی 4.
  • بازرگان، مهدی. 1344. راه طی­شده. تهران: شرکت سهامی انتشار.
  • پوپر، کارل. 1377. جامعه‌ی باز و دشمنان آن. ترجمه‌ی عزت­الله فولادوند. تهران: انتشارات خوارزمی.
  • پوپر، کارل. 1379. اسطوره‌ی چهارچوب. ترجمه‌ی علی پایا. تهران: طرح نو.
  • توکل، محمد. 1370. جامعه‌شناسی علم و تکنولوژی. تهران: نص.
  • رزاقی، ابراهیم. 1370. توسعه‌ی تکنولوژی و نقش دولت. نشریه‌ی تحقیقات اقتصادی. شماره‌ی 43. بهار و تابستان.
  • رضایی، محمد. 1387. تحلیلی از زندگی روزمره‌ی دانش­آموزی. تهران: انتشارات جامعه و فرهنگ.
  • عبداللهی، شیرزاد. 1385. درباره‌ی احیای معاونت پرورشی. روزنامه‌ی شرق. شماره‌ی 794. 6 تیر 1385.
  • فیتزپاتریک، تونی. 1381. نظریه‌ی رفاه: سیاست اجتماعی چیست؟. ترجمه‌ی هرمز همایون‌پور. تهران: موسسه‌ی عالی پژوهش تامین اجتماعی.
  • قاضی­طباطبائی، محمود؛ ابوعلی ودادهیر. 1378. سوگیری هنجاری در علم و تحقیقات دانشگاهی، سمینار دانشگاه، جامعه و فرهنگ اسلامی (8ـ 7آذر ماه 1378). وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
  • کلگ، استوارت آر. 1379. چهارچوب‌های قدرت. ترجمه‌ی مصطفی یونسی. تهران: پژوهشکده‌ی مطالعات راهبردی.
  • گرب، ادوارد ج. 1381. نابرابری اجتماعی: دیدگاه‌های نظریه‌پردازان کلاسیک و معاصر. ترجمه‌ی  محمد سیاهپوش و احمدرضا غروی‌زاده. تهران: نشر معاصر.
  • محسنی، منوچهر. 1372. مبانی جامعه‌شناسی علم. تهران: کتابخانه طهوری.
  • مولکی، ‌مایکل. 1372. سه الگوی رشد و توسعه‌ی علم. ترجمه‌ی حسین قاضیان. دفتر دانش. سال اول. شماره‌ی 14، بهار.
  • مولکی، ‌مایکل. 1372. علم و جامعه‌شناسی معرفت. ترجمه‌ی حسین کچویان. تهران: نشر نی.
  • والزر، مایکل. 1389. حوزه­های عدالت. ترجمه‌ی صالح نجفی. تهران: نشر ثالث.
  • هابرماس، یورگن. 1383. علم و تکنولوژی در مقام ایدئولوژی. فصلنامه‌ی ارغنون. شماره‌ی 1. سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  • هیندس، باری. 1380. گفتارهای قدرت از هابز تا فوکو. ترجمه‌ی مصطفی یونسی. تهران: نشر شیرازه .