برنامه‏های توسعه و فضای شهری در کرمانشاه (1335 تا 1345)

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جامعه‏شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه

2 کارشناس ارشد برنامه‏ریزی اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

این مقاله تلاش می‌کند که تأثیر شرایط اقتصادی‌اجتماعی بر سازمان‌دهی فضایی در شهر کرمانشاه را مورد مطالعه قرار دهد. رویکرد نظری مقاله مبتنی‌‌بر نظریات شهری هانری لفور است. داده‌ها ازطریق تکنیک‌های مشاهده و بررسی اسناد گردآوری شده‌اند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که برنامه‌های عمرانی سبب گسیختگی فضایی در روابط دیرینۀ شهرـ روستا شده‌اند، موضوعی که سبب جابه‌جایی جمعیت از روستا به شهر و به‌دنبال آن تغییرات فضایی شگرفی شد. براساس سه‌گانۀ فضایی لفور، بازنمایی فضا مبتنی‌بر طراحی شهری «زیباشهر» هاوسمان بود. در این بُعد، منابع و امکانات و برنامه‌های رفاهی به طرزی نابرابر در سطح شهر توزیع شدند؛ به‌نحوی‌که فضای شهری به دو بخش مطلوب (جنوب) و نامطلوب (شمال) تفکیک شد و به‌دنبال آن، جدایی‌گزینی اقتصادی شکل گرفت. به‌لحاظ فضای بازنمایی نیز شهر ازطریق نمادها و استعاره‌ها و نشانه‌ها به دو بخش سنتی/مدرن و فقیر/غنی تفکیک شد و درنهایت، عمل فضایی افراد در درون این فضاهای دوگانه ازطریق مکان‌هایی نظیر خیابان/بازار‌ و رستوران/قهوه‌خانه بازتولید فضای اجتماعی حاکم بر شهر را ممکن ساخت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Development Planning and Urban Environment in Kermanshah (1335-1345)

نویسندگان [English]

  • siyavash Gholipoor 1
  • masoumeh zare 2
چکیده [English]

 This article attempts to explain the effect of development planning on spatial organization in Kermanshah. It benefits from Lefebvre's theory about “urban life”. The data was gathered through observation and revision of documents. Finding reveals that development planning made spatial fragmentation in the old relationship between the urban and the rural areas. It replaced the population from villages to the cities. This replacement made great spatial transformation.
Based on Lefebvre triad of space, representation of space was depended on urban design such as "beautiful city" invented by Hausmann. In this aspect welfare programs and resources were distributed unequally across the city. Followed this, Kermanshah was divided into two parts: south and north. From this time, Economic segregation formed. According to representational space, Kermanshah was separated to both traditional-modern, poor-rich areas based on symbols, metaphors and signs. Spatial practice within dual spaces such as street-market, restaurant-cafe in the city made it possible to reproduce the prevailing social space.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban Planning
  • Spatial fragmentation
  • urban segregation
  • Representations of space
  • representational space
  • spatial space

مراجع

  1. آبراهامیان، یرواند. ۱۳۷۸. ایران بین دو انقلاب، ترجمۀ گل‌محمدی. تهران: نی.
  2. آزاد ارمکی، تقی. ۱۳۸۰. مدرنیته ایرانی: روشنفکران و پارادایم فکری عقب‌ماندگی در ایران. تهران: دفتر مطالعاتی انتشاراتی اجتماع.
  3. اطهاری، کمال و همکاران. ۱۳۷۴. حاشیه‌نشینی در ایران: علل و راه حل‌ها، گزارش مرحلۀ چهارم «برنامه‌ریزی توسعۀ کالبدی، مسکن و اسکان غیررسمی». بخش اول و دوم، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.
  4. اعتماد، گیتی. ۱۳۷۷. مهاجرت در ایران در دهه‌های اخیر. شهرنشینی در ایران. تهران: آگاه.
  5. افتخاری‌راد، هوشنگ. ۱۳۸۸. موخره‌ای بر تروریسم و زندگی روزمره. تهران: رخداد.
  6. حسامیان، فرخ. ۱۳۷۷. شهرنشینی مرحلۀ گذار. شهرنشینی در ایران. تهران: آگاه.
  7. رشدیه، سعدالدین. ۱۳۴۹. شهرسازی و طرح‌ریزی شهری در ایران. تهران: اتحادیۀ شهرداری‌های ایران.
  8. سازمان برنامه و بودجه. ۱۳۴۷. گزارش عملکرد برنامۀ عمرانی سوم.
  9. سلطانی، محمدعلی. ۱۳۷۲. جغرافیای تاریخی و تاریخ مفصل کرمانشاهان. تهران: سها.

10. سوداگر، محمدرضا. ۱۳۶۹. رشد روابط سرمایه‌داری در ایران (مرحلۀ انتقالی ۱۳۰۴تا۱۳۴۰).تهران: مؤسسۀ تحقیقات اقتصادی یازند.

11. سوداگر، محمدرضا. ۱۳۶۹. رشد روابط سرمایه‌داری در ایران (مرحلۀ گسترش ۱۳۲۴تا۱۳۵۷). تهران: شعلۀ اندیشه.

12. طرح تدبیر شهر. ۱۳۸۱. سند توانمندسازی و سامان‌دهی سکونتگاه‌های غیررسمی. وزارت مسکن و شهرسازی.

13. فوران، جان. مقاومت شکننده. ترجمۀ احمد آرام، ۱۳۸۴. تهران: علمی‌فرهنگی.

14. کچویان، حسین. ۱۳۸۲. تطورات گفتمان‌های هویتی در کشاکش با تجدد و مابعد تجدد. تهران: نی.

15. لفور، هانری. پایان مدرنیته. ترجمۀ صبا سعادت‌نیاکی و هوشنگ افتخاری‌راد. ۱۳۸۹. تهران: رشد آموزش.

16. وزارت کشور. ۱۳۷۱. اعتبارات برنامۀ عمرانی دوم. گروه مطالعات و برنامه‌ریزی.

کتابنامه لاتین

17. Bourdieu, P. 1985. The Social Space and the Genesis of Groups. Theory and Society 14 (96): 723-744

18. Clark, J and Clark, B. 1969. Kermanshah: A provicinal city in Iran. Durham University.

19. Crap, J. 2008. Grounding-Truthing’ Representation of Social Space: using Lefebvre Triad. in Journal of Planing Education and Reaserch 28: 129-142.

20. Gottdiener, M. 1985. The Social Production of Space. Austin, University of Texas.

21. Hanhörster, H. 2001. Whose neighbourhood is it? Ethnic diversity in urban spaces in Germany. GeoJournal 51: 329–338.

22. Lefebvre, H. 1968[1996]. The Right on the city. in Writings on Cities. Oxford, Blackwell.

23. Lefebvre, H. 1968[1996]. The Rural and the Urban. in Writings on Cities. Oxford, Blackwell

24. Lefebvre, H. 1970[2003]. The urban Revolution, Robert Bononno (trans). Minnesota press.

25. Lefebvre, H. 1991. The Production of Space. Oxford, Blackwell.

26. Lefebvre, H. 2004. Rhythmanalysis: Space, time and everyday life. Trans by Stuart Elden, London: Continum.

27. Merrifield, Andrew. 2006. Henri Lefebvre A; Critical Introduction. Routledge.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار