ایدئولوژی جریان داعش و دلایل تاریخی-اجتماعی گرایش به آن

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری بررسی مسائل اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

مقاله حاضر به‌دنبال بررسی ایدئولوژی جریان داعش و دلایل تاریخی و اجتماعی گرایش به آن است. روش تحقیق عبارت است از مطالعه اسنادی و تحلیل متن، بدین صورت که متون 11 شماره نشریه آنلاین داعش (دابق) مورد تحلیل قرار گرفت و ایدئولوژی این جریان از آن استخراج شد. سپس با استفاده از مفاهیم بنیادی و ایدئولوژی داعش و در چارچوب مبانی نظری موعودگرایی، دلایل اجتماعی و تاریخی گرایش به این گروهک تروریستی استنتاج گردید. از جمله مهم‌ترین مفاهیم بنیادی ایدئولوژی داعش می‌توان به مفاهیم هجرت، جهاد، دعوت، خلافت اسلامی، بیعت، شهادت، امامت و آخرالزمان اشاره کرد. سرکردگان داعش با استفاده از مفاهیم مذکور، پیروان خود را به هجرت از سرزمین‌های خود و جهاد برای تشکیل خلافت اسلامی دعوت می‌کنند. آن‌ها با وعده تشکیل حکومت و خلافت اسلامی توانسته‌اند آینده‌ای روشن برای مردم ستم‌دیده جهان ترسیم کنند و از طریق نیاز مردم به منجی و موعودگرایی، آن‌ها را به سوی خود جذب نمایند. داعش همچنین به‌لحاظ تاریخی در امتداد جریان بنیادگرایی اسلامی و سلفی‌گری قرار دارد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The ideology of Da، ish (ISIS) and historical-sociological origins of inclination to it

نویسندگان [English]

  • yones Nourbakhsh 1
  • mansoor mahdizadeh 2
چکیده [English]

This article scrutinizes the ideology of Daish and historical-sociological reasons of inclination to it. The research method is documental study and text analysis. So, the texts of eleven magazines of Daish’s online (DABIQ) are analyzed and have been tried to extract the ideology of Daish. Then, in the theoretical framework of millenarianism and by using basic concepts and ideology of Daish, the historical and sociological origins of inclination to this terroristic group are studied. Among basic concepts of ideology of Daish, are Hejira, Jihād, Da’wah, Islamic khilāfah (caliphate, succession), Bay’āt (allegiance), Shahādah (martyr), Imāmah and Akhar Alzaman (End of the World). By using these concepts, the commanders of Daish invite their followers to emigrate from their lands and attend in Jihād for establishment of the Islamic government. They describe and pretend a bright future for oppressed people of the world and by abusing their thirst to savior and millenarianism attract them to Daish. It should be noted thatDaish is along Islamic fundamentalism and Salafism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Daish
  • Ideology
  • millenarianism
  • salafism
  • Islamic Fundamentalism

مراجع

  • احمدی، علی. (1393). نگاهی به ریشه‌های فکری و تاریخی جریان داعش. سایت خبری تحلیلی تابناک.
  • العباد، عبدالمحسن؛ مودودی، ابوالاعلی. (1382). مصلح جهانی از دیدگاه شیعه و اهل سنت. مؤسسه بوستان کتاب. چاپ اول.
  • ·     آیینه‌وند، صادق. (14/7/1393). بررسی علل بروز و ظهور نحله‌های بنیادگرا. روزنامه اعتماد.
  • برزنجی، سیروان. (1394). داعش، خواستگاه، شکل‌گیری و تاریخچه آن. فصلنامه فرهنگی- ادبی و اجتماعی زریبار. شماره 88 و 87.
  • برگر، پیتر ال. برگر؛ بریجیت. کلنر، هاستفرید (1381) ذهن بی‌خانمان: نوسازی و آگاهی. ترجمه محمد ساوجی. تهران: نشر نی.
  • بوستانی، داریوش. (1390). جوانان و هویت بازاندیشانه. مجله مطالعات اجتماعی ایران. دوره پنجم. شماره 1.
  • پارسانیا، حمید. (1378). روشنفکری دینی در تاریخ معاصر ایران. پژوهش‌های مدیریت راهبردی.  شماره‌های 17 و 18.
  • جلایی‌پور، حمیدرضا. (1392). نظریه‌های متاخر جامعه‌شناسی. تهران: نشر نی.
  • جلایی‌پور، حمیدرضا. (1381). جامعه‌شناسی جنبش­های اجتماعی. تهران: انتشارات طرح نو.
  • حقیقت، سیدصادق. (1393). سلفی­گری در مقابل نواندیشی دینی. مجموعه مقالات کنگره جهانی جریان‎های افراطی و تکفیری از دیدگاه علمای اسلام. قم. چاپ سوم.
  • حنفی، حسن. (1986). الحرکات الاسلامیة فی مصر. بیروت: المؤسسه الاسلامیة للطباعة و النشر.
  • خدایی، علی. (1394). ایدئولوژی داعش. هفته‌نامه سیاسی- اقتصادی مستقل. شماره 20. شهریور 1394.
  • رحیمی، سید داریوش. (1388) بررسی و نقد سلفیه در شمال آفریقا. پایان‌نامه رشته فلسفه و کلام اسلامی. سطح سوم حوزه علمیه قم.
  • سیدنژاد، سیدباقر. (1389). موج جدید سلفی‌گری و تاثیر آن بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. مجله مطالعات راهبردی. سال سیزدهم.
  • شوالیه، دومنیک. (1993). قوة الاسلامین فی امتلاکهم برنامجاً اخلاقیاً.‌ الوسط. شماره 29 نوامبر.
  • عدالت‌نژاد، سعید. (1392). روزنامه کیهان. ص 6. شماره 20647.
  • عدالت‌نژاد، سعید. (1393). درباره وجود تفاوت و تشابه سلفی‌گرایی کلاسیک و نوسلفی‌گرایی. مهرنامه. تهران. سال 5. شماره 37 . صص 99-100.
  • علی‌زاده، مهدی. (1387). در انتظار ققنوس؛ کاوشی در قلمرو موعود‌شناسی و مهدی‌باوری. انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  • غروبی، نرگس؛ هوشمند، مصطفی؛ احمدیان هروی، لادن (1393). دولت اسلامی در بیان دولت اسلامی. گاهنامه علمی- تخصصی سره. انجمن علمی جامعه‌شناسی دانشگاه تهران. شماره 6.
  • غفاری هشجین، زاهد؛ علیزاده سیلاب، قدسی (1393). مؤلفه‌های فرهنگ سیاسی جریان سلفی- تکفیری؛ مطالعه موردی داعش. فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام. سال سوم. شماره 11.
  • فقیهی، علی‌اصغر. (1366). وهابیان. چاپ سوم. تهران: صبا.
  • فیرحی، داود. (1389). مهرنامه. سال اول. اردیبهشت 1389. شماره 2. صص 108ـ 112.
  • کسرایی، محمدسالار؛ داوری مقدم، سعیده. (1393). برآمدن داعش در خاورمیانه: تحلیلی جامعه‌شناختی. فصلنامه روابط خارجی. سال هفتم. شماره 25.
  • مستوفی، فرید. (1393). داعش: تیغ دولبه. ماهنامه گزارش. شماره 260.
  • همیلتون، ملکم. (1387). جامعه‌شناسی دین. ترجمه محسن ثلاثی. چاپ اول. تهران: نشر ثالث.
    • Abi-Habib. (2014). Die Christen in Syrien ziehen in die Schlacht. Die Welt. Retrieved 2 September.
    • Berler, chip. (2004). Christian Identity: The Apocalyptic Style. Political Religion. Palingenesis and Neo-Fascism. Totalitarian Movements & Political Religions. 1469-0764. Vol.5, Iss.3; p. 469-506.
    • Brown, Michael F (1991). Beyond Resistance: A Comparative Study of Utopian Renewal in Amazonia. Ethnohistory: the property of Duke University Press.
    • Dabiq. issu 1. (1435). the return of the Khalafah. Ramadan.
    • Dabiq. issu 2. (1435). the Flood. Ramadan.
    • Dabiq. issu 3. (1435). A Call to Hijrah. Shaval.
    • Dabiq. issu 4. (1435). the Faild Crusade. Dhul-Hijrah.
    • Dabiq. issu 5. (1436). Removing and Expanding. Muharram.
    • Dabiq. issu 6. (1436). Al-Qaidah of Wazirestan. Rabi- Al-Awwal.
    • Dabiq. issu 7. (1436). From Hypocricy to Apostasy. Rabi- Al-Akhar.
    • Dabiq. issu 8. (1436). Shariah alone will rule Africa. Jumad- Alakhar.
    • Dabiq. issu 9. (1436). They Plot and Allah Plots. Shaban.
    • Dabiq. issu 10. (1436). The Law of Allah or The Laws of men. Ramadan.
    • Dabiq. issu 11. (1436). From the Battle of Al-Azhab to the war of coalitions. Dhul-Qadah. 
مطالعات جامعه شناختی (نامه علوم اجتماعی سابق)
دوره 22، شماره 2 - شماره پیاپی 2
پاییز و زمستان 1394
اسفند 1394
صفحه 239-262

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار