کشاکش فرد و جامعه در اندیشة محمداقبال لاهوری

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم اجتماعی اسلامی دانشگاه تهران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم اجتماعی دانشگاه تهران

3 پژوهشگر علوم اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

هریک از متفکران اجتماعی که در طول تاریخ زیسته‌اند برای انسجام‌بخشی به اندیشه‌های خود، در میان آثارشان، فرد یا جامعه یا تعاملی از هر دو را به‌عنوان عصاره و جان‌مایۀ اندیشه‌های خود بیان داشته‌اند. اقبال با توجه به جامعۀ نامنسجم و پراکنده‌ای که در آن زمان هند پدیدار شده بود و مذاهب و فرق مختلفی که وجود داشت، اختیار و «فردیت» شرقیان را در مقابل استعمار، اضمحلال یافته می‌دید. بر این اساس بازسازی اندیشه دینی خود را بر پایۀ «فلسفۀ خودی» بنا نهاد تا اختیار مرده و خودآگاهی ناتوان شده در میان شرقیان را از نو بپیراید و در آن روح تازه‌ای بدمد، از سوی دیگر اقبال، جامعه را به‌مثابۀ حقیقتی عینی نادیده نمی‌انگارد و درصدد است تا تعاملی میان «فرد» و «جامعه» برقرار سازد، اما با همۀ این احوال فردیت را مقدم بر جامعه می‌دانست. برای این پژوهش از روش اسنادی و کتابخانه‌ای سود جسته‌ایم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The struggle of the individual and society in the thoughte of Muhammad Iqbal Lahori

نویسندگان [English]

  • Yahya Bozarinejad 1
  • Davoud Azhdari 2
  • shahin zarpeyma 3
1
2 Islamic Social science / Facuality of social science / University of Tehran
3
چکیده [English]


Through the history , every social thinker , has centralized his works on a individualism or socialism or an interaction between them to integrate his thoughts . Dispersion and disunion caused by presence of numerous religions and sects in India conduced Iqbal -E- Lahori to find the oriental option and individuality overthrown as a result of colonization . Therefore, he established his thoughts on self - hood philosophy to revive dead authority and weakened self - awareness of the oriental . On the other hand Iqbal does not connive the society at all, but receive that as an undeniable fact and intend to make a significant connection between individual and society although it seems he overall prefer the individuality states to society . Library and documentary methods have been used in this research .
Muhammad Iqbal -E- lahori , Socialism , Individualism , authority , Reconstruction of Religious Thought , Islam

کلیدواژه‌ها [English]

  • Muhammad Iqbal -E- lahori
  • Socialism
  • Individualism
  • authority
  • Reconstruction of Religious Thought
  • Islam

مراجع

  • قرآن کریم.
  • اقبال، جاوید (۱۳۷۲) زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ترجمۀ شهین‌دخت کامران مقدم، انتشارات به‌نشر (آستان قدس رضوی).
  • اقبال لاهوری، محمد (۱۳۴۶) احیای فکر دینی، ترجمۀ احمد آرام، بی‌تا.
  • اقبال لاهوری، محمد (۱۳79) بازسازی اندیشۀ دینی در اسلام، ترجمۀ محمد بقایی (ماکان)، تهران: فردوس، چاپ دوم.
  • اقبال لاهوری، محمد (۱۳۸۰) سونش دینار، تألیف و ترجمۀ محمد بقایی (ماکان)، تهران: فردوس، چاپ اول.
  • اقبال لاهوری، محمد (1382) دیوان اقبال لاهوری (میکده لاهور)، با تصحیح و مقدمۀ محمد بقایی (ماکان)، تهران: اقبال.
  • اقبال لاهوری، محمد (1379) شرح گلشن راز جدید، حواشی و ترجمۀمحمد بقائی (ماکان)، تهران: فردوس، چاپ اول.
  • بقایی (ماکان)، محمد (1389) اقبال گلی که در جهنم روئید، تهران: سورۀ مهر.
  • بقایی (ماکان)، محمد (1385) تصحیف غرب‌زدگی در جستجوی هویت ملی، تهران: نامک، چاپ اول.
  • بقایی (ماکان)، محمد (1379) شرار زندگی، تهران: فردوس، چاپ اول.
  • بوذری‌نژاد، یحیی (1397) روش‌شناسی دانش اجتماعی مسلمین، تهران: دانشگاه تهران.
  • توکل کوثری، محمدعلی (۱۳۸۳) جامعه‌شناسی معرفت، قم: پژوهشکدۀ حوزه و دانشگاه.
  • جوادی آملی، عبدالله (1389) جامعه در قرآن، تفسیر موضوعی قرآن، تهیه و تنظیم مصطفی خلیلی، قم: اسراء.
  • خلیلی، مصطفی (۱۳۸۷) «اصالت فرد یا جامعه؟ چالش فلاسفه»، نشریۀ علمی-ترویجی معرفت، شمارۀ ۱۲۶: ۱۱۱-۱۲۸.
  • دورکیم، امیل (1355) قواعد و روش جامعه‌شناسی، ترجمۀ محمدعلی کاردان، تهران: دانشگاه تهران.
  • دهقانی سیمکانی، رحیم (۱۳۹۰) «رویکرد عرفی‌شدۀ اقبال لاهوری به دین»، مجلۀ معرفت ادیان، شمارۀ 8: 5-30.
  • ریتزر، جرج (1392) مبانی نظریۀ جامعه‌شناسی و ریشۀ کلاسیک آن، ترجمۀ شهناز مسمی‌پرست، تهران: نشر ثالث، چاپ دوم.
  • ساروخانی، باقر (۱۳۹۳) روش تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ بیست و سوم: جلد اول.
  • سروش، عبدالکریم (1393) قبض و بسط تئوریک شریعت: نظریۀ تکامل معرفت دینی، تهران: صراط.
  • سعیدی، سید غلامرضا (1379) مفخر شرق سید جمال‌الدین اسدآبادی و اقبال لاهوری، به کوشش سید هادی خسروشاهی، تهران: نشر سماط.
  • سیدین، غلام (۱۳۷۹) مبانی تربیتی فرد و جامعه، ترجمۀ محمد بقایی (ماکان)، تهران: فردوس، چاپ اول.
  • بقایی، محمد (ماکان) (۱۳۷۹) اقبال با چهارده روایت، تهران: فردوس، چاپ اول.
  • شریعتی، علی (1384) ما و اقبال، تهران: الهام، چاپ نهم.
  • صدر، سید محمدباقر (۱۳۸۱) سنت‌های تاریخی در قرآن، ترجمۀ سید جمال‌الدین موسوی اصفهانی، تهران: نشر مفاهیم، چاپ سوم.
  • عبدالله، عبدالمطلب؛ اسماعیلی، مصطفی (۱۳۹۰) «جنبش‌های بیداری اسلامی گذار از محرومیت بازگشت به خویشتن»، فصلنامۀ رهیافت انقلاب اسلامی، شماره 9: 141-123.
  • غلامحسین‌زاده، نسرین (1398) مجله ایران فردا، شماره 52.
  • غزالی، محمد (1393) احیاء علوم الدین، ترجمۀ عزیزالله عزیزی، تهران: فردوس.
  • فیض کاشانی، مولی محسن (1372) راه روشن (المحجه البیضاء فی تهذیب الاحیاء)، جلد اول، ترجمۀ سید محمدصادق عارف، مؤسسۀ چاپ و انتشار آستان قدس رضوی، چاپ اول.
  • کاظمی، عباس (1383) جامعه‌شناسی روشنفکری دینی در ایران، تهران: طرح نو.
  • کوزر، لوئیس (1394) زندگی و اندیشۀ بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: علمی.
  • کرایب، یان (۱۳۸۲) نظریۀ اجتماعی کلاسیک، ترجمۀ شهناز مسمی‌پرست، تهران: آگه، چاپ ششم.
  • لوئیس، برنارد (1394) دین، سیاست و حکومت در خاورمیانه، ترجمۀ علی باقری دولت‌آبادی و جبار قاسمی، قم: نشر علامه بهبهانی.
  • مجتهد شبستری، محمد (1384) هرمنوتیک، کتاب و سنت، تهران: طرح نو.
  • مطهری، مرتضی (1388) جامعه و تاریخ، تهران: صدرا، چاپ بیست و دوم.
  • وصفی، محمدرضا (1396) نومعتزلیان، تهران: نگاه معاصر.
  • Iqbal, Muhammad (1930) The Reconstruction of Religious Thought in Islam, Copyright 2009 Dodo press and licensors.
  • Bashir Diagne, Souleymane (2019) Postcolonial Bergson, Translated by Lindsay turner, Copyright 2019 Fordham University Press.
مطالعات جامعه شناختی (نامه علوم اجتماعی سابق)
دوره 28، شماره 2
(مربوط به پاییز و زمستان 1400)
اسفند 1400
صفحه 313-340

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار