تحلیل پارادایمی مفهوم زنانه‏انگاری مادری با روش نظریه بنیانی ؛ موردمطالعه (کارمندان شرکت آبفای منطقه یک تهران)

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 گروه جامعه شناسی، گرایش فرهنگی، دانشکده علوم انسانی.، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران.، ایران

2 گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران

4 گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

10.22059/jsr.2023.92472

چکیده

این پژوهش به فهم زنانه‏انگاری مادری می‌پردازد و اینکه قرار گرفتن مادری در حیطه مسئولیت‏های زنانه بر مبنای چه عواملی برساخته و با چه وضعیت‌ها و عناصری درک می‌‏شود و پیامدهای آن بر زندگی روزمرۀ زنان چیست. با بهره‌گیری از رهیافت گرندد تئوری و انجام مصاحبه‏های عمیق با 32 نفر و گردآوری و تحلیل داده‏ها چهار پدیده "زنانه انگاری مادری" " مقاومت در برابر زنانه انگاری مادری" " گفتمان مسلط و ایده‏آل مادری" و "مقاومت در برابر گفتمان مسلط مادری" پدیدار شده‌اند. از یافته‌ها چنین برمی‌آید که انتظار از زنان برای ایفای تمام و کمال نقش مادری، امری برساختة ساختار‌ها و سنت‌ها و ناشی از فشار گفتمان‏های مختلف است. در برابر، میل زنان به مادری کردن توسط برخی دیگر پدیده‌ای جهان‌شمول، غریزی و دارای ذاتی ازلی و ابدی فهم شده است. "گفتمان مسلط مادری"، زنان را به رعایت الگوهای اید‏آل مادری فرا می‌خواند و دیدگاه‌هایی که در تقابل این گفتمان قرار می‌گیرند با عزیمت از «مادر بودن/مادری» به سوی «مادری‌کردن/مادرانگی»، پدیده مرکزی "تکثر در نقش مادری" و شبه‌نظریه "ظهور شیوه‌های مادرانگی سیال" را دربردارند. نتیجه آن‌که اسطوره-افسانه « مادری، نقشی زنانه» به چالش کشیده می‌شود و ما شاهد چرخش از رویکردهایی که مادری را صرفا زنانه و دارای اصالتی ذاتی می‌پندارند به سمت سیالیت و پویایی برساخت مادرانگی هستیم که در این سپهر گفتمانی، مادری الزاماً امری زنانه شمرده نمی‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Paradigm analysis of the concept of maternal femininity with grounded theory method Case Study (Employees of Abfai Company, Zone 1, Tehran)

نویسندگان [English]

  • payam khadem saba 1
  • Mostafa Azkia 2
  • Khadijeh Safiri 3
  • Seifollah Seifollahi 4
1 Cultural Orientation, Faculty of Human Sciences, Science and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran;
2 Department of Sociology, Faculty of Humanities, Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Department of Social Sciences, Faculty of Social Sciences and Economics, AlZahra University (S), Tehran, Iran
4 Department of Sociology, Faculty of Humanities, Research Sciences Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

This research is about the understanding of the femininity of motherhood and what are the factors that constructed motherhood within the scope of women's responsibilities and based on which situations and elements is it understood and what are its consequences on the everyday life of women. By using the grounded theory approach and conducting in-depth interviews with 32 people and collecting and analyzing data, four phenomena of "maternal feminization", "resistance to maternal feminization", "dominant and ideal discourse of motherhood" and "resistance against the dominant discourse of motherhood” have been emerged. From the findings, it appears that women are expected to fulfill the role of mother completely, it is a matter constructed by structures and traditions and due to the pressure of different discourses. On the other hand, women's desire for motherhood has been understood by some as a universal phenomenon, instinctive and eternal in nature. "Dominant discourse of motherhood" calls women to comply with the ideal models of motherhood, and the approaches that oppose this discourse by moving from "motherhood" to "mothering", the central phenomenon of "multiplicity in the role of mothering" " and include the pseudo-theory "emergence of fluid mothering practices"As a result, the myth of "motherhood, a female role" is challenged and causes a shift from the approaches that consider motherhood to be purely feminine and possessing inherent originality towards the fluidity and dynamism of the construction of mothering. In this sphere of discourse, mothering is not necessarily considered feminine.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gender
  • feminism
  • motherhood
  • contextual theory
  • mother's role
مطالعات جامعه شناختی (نامه علوم اجتماعی سابق)
دوره 29، شماره 2
(مربوط به پاییز و زمستان 1401)
اسفند 1401
صفحه 305-322

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار