مهاجرت استادان و محققان از کشورهای جهان سوم

احسان نراقی مهاجرت استادان و محققان از کشورهای جهان سوم* موضوع برنگشتن متخصصان کشورهای در حال توسعه به کشور خویش یکی از مهمترین‌ موانع رشد اقتصادی و فنی کشورهای مذکور به شمار است. اما،از طرفی،چون در کشورهای‌ در حال رشد وسایل کاربرد عملی معارف علمی تاکنون چندان وسیع نبوده و استادان غالبا جز آموزش نظری فعالیت علمی ثمربخشی نداشته‌اند،فاصله‌ای که از این جهت وجود دارد از فاصلهء موجود در کشورهای پیشرفته و توسعه یافته نیز،که دانشگاهیانشان و خارج از محیط دانشگاه‌ میدان عمل دیگری دارند،بیشتر است. مطلب دیگر رابطهء سازمانهای تحقیقی،و نیز رابطهء دستگاه تعلیم و تربیت،به‌طور کلی، با بخش خصوصی است،زیرا،چنانکه می‌بینیم،در کشورهایی که جهت اقتصادی در آنها صورت‌ گرفته است بخش صنعتی خصوصی با شتاب تبدیل به بخشی فعال و پررونق می‌شود و بدینسان‌ قسمت مهمی از متخصصان عالیرتبه را به سوی خود جذب می‌کند و شرایط و امتیازات؟؟؟ که هرگز در دانشگاهها یا مراکز تحقیقی فراهم نیست به آنان عرضه می‌کند. به عبارت دیگر، باید شرایط انعقاد قرارداد برای تحقیقات علمی بین سازمانهای تحقیقی و بخش خصوصی آسان‌ گردد و بدین سال بخش خصوصی نقش مهم خود را در جهت و هدف دادن به تحقیقات بازی کند نتیجه مهاجرت مغزها و نگهداری دانشمندان در کشورهای خود مسئله‌ای است که با مشکل‌ سیاسی،اقتصادی،و اجتماعی توسعه ارتباط دارد و از آن جدا نیست."