تحقیق در مسائل ایران: ویژگیهای تاریخی شهر نشینی در ایران- دوره اسلامی

مالیاتهای سنگین که به نام«تمنا»از کسبه و پیشه‌وران و بازرگانان گرفته می‌شد و همچنین رسمی که به«طرح»معروف‌ بود و براساس آن پیشه‌وران شهری مجبور بودند فراورده‌های خود را به بهای‌ کمتری از قیمت بازار به خزانهء دولت بفروشند از تراکم سرمایه و رشد اقتصاد (27)برای آگاهی از بنیانگذاری شهرها در دورهء اسلامی رجوع کنید به آثار پرارزش‌ زیر: مقدسی،احسن التقاسیم،همان؛یاقوت حموی،معجم البلدان 6 جلد،همان؛ابو الفداء، تقویم البلدان،ترجمهء عبد المحمد آیتی،بنیاد فرهنگ ایران،تهران،1349؛ابن خردادبه،مسالک‌ و ممالک،چاپ لیدن،1306 هجری؛حمد الله مستوفی،نزهة القلوب،به اهتمام محمود دبیر سیاقی، کتابخانهء طهوری،تهران،1336؛احمد ابن ابی یعقوب،البلدان،ترجمهء دکتر محمد ابراهیم‌ آیتی،بنگاه ترجمه و نشر کتاب،تهران،1347؛ابن حوقل،صورة الارض،ترجمهء دکتر جعفر شعار،بنیاد فرهنگ ایران،تهران،1345؛زکریای قزوینی،آثار البلاد و اخبار العباد،بیروت، 1385 هجری؛ابو اسحق ابراهیم اصطخری،مسالک و ممالک،به اهتمام ایرج افشار،بنگاه ترجمه‌ و نشر کتاب،تهران،1347؛ابن فقیه،ترجمهء مختصر البلدان،بخش مربوط به ایران،ترجمهء ح. هر محله رئیسی برای ادارهء امور عمومی محله داشت به‌ نام«مختار»و یک رئیس مذهبی به نام امام،و شورایی از ریش‌سفیدان و پاسبانان‌ و شبگردان(عسس‌ها)110در ماوراء النهر نیز در اوایل دورهء اسلامی شهرها به‌ محلات مختلف تقسیم می‌شد،ولی این بخشها مانند شهرهای بین النهرین با دیوارها از یکدیگر جدا نمی‌شد. برای بحث جالبی دربارهء مناطق شهری نگاه کنید به مقالهء زیر: (تصویرتصویر) را اتکای بیش از حد پژوهشگران بر آن دسته از منابع تاریخی می‌دانند که بوسیلهء تاریخ‌نگاران وابسته به حکومتهای مرکزی تدوین شده است و برآنن که اگر به‌ تاریخ محلی یکایک شهرها توجه بیشتری بشود،چه بسا پایه‌های این نظریه که‌ شهر موجودیت و استقلال سیاسی نداشته است سست شود."