بررسی انسان شناختی تاثیر عرف در پرونده های قضایی زندانیان جرائم غیر عمد

نوع مقاله : علمی وپزوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران/دانشگاه فرهنگیان

2 دانشگاه تهران

10.22059/jsr.2023.359541.1854

چکیده

بررسی رابطه حقوق و اجتماع همواره مورد توجه محققان عرصه علوم اجتماعی قرار گرفته است.در این میان انسان شناسی حقوقی،به دنبال تحقق این مهم و کشف مکانیسم های حقوقی موجود در روابط بین افراد است و درواقع روند حقوقی-قضایی سازی را در فرهنگ هر جامعه بررسی می کند چرا که حقوق در سامان دهی و تنظیم روابط اجتماعی بین اعضای یک گروه اجتماعی نقش بسیار مهمی دارد. با این حال یکی از اصلی ترین مسائلی که در رابطه با انسان شناسی حقوقی در ایران قابل طرح است ، موضوع عرف است. این مقاله در صدد بررسی نقش و تاثیر عرف در تشکیل پرونده های قضایی با محوریت زندانیان جرائم غیر عمد است به همین منظور تعدادی از پرونده های ستاد دیه از حیث بررسی ردپای عرف بررسی شده است،همچنین با 10 قاضی و حقوقدان مصاحبه هایی در این رابطه انجام شده است.طبق نتایج این بررسی، مسائلی از جمله سوء استفاده از اعتماد بین افراد، جهل به قانون و جرم انگاری هایی که در رابطه با برخی رسوم و آداب بین اقوام انجام می شود،از مهم ترین محورهای عرفی پرونده های قضایی زندانیان جرائم غیر عمد است.همچنین مسئله قراردادهای بین طرفیت که از اعتبار عرفی برخوردار است، یکی از مشکلات دردسرساز حقوقی به شمار می رود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

بررسی انسان شناختی تاثیر عرف در پرونده های قضایی زندانیان جرائم غیر عمد

نویسندگان [English]

  • MAHDIEH MOHAMMADI 1
  • Ebrahim Fayaz 2
1 University of Tehran / Farhangian University
2 University of Tehran
چکیده [English]

Investigating the relationship between law and society has always attracted the attention of researchers in the field of social sciences. Meanwhile, legal anthropology seeks to realize this importance and discover the legal mechanisms in the relationships between people, and in fact, the process of legal-judicialization in the culture of each Society investigates because rights play a very important role in organizing and regulating social relations between members of a social group. However, one of the main issues that can be raised in relation to legal anthropology in Iran is the issue of custom. This article aims to investigate the role and impact of custom in the filing of judicial cases, focusing on the prisoners of non-intentional crimes, for this purpose, a number of cases of Diyeh Headquarters have been examined in terms of the traces of custom, and interviews with 10 judges and lawyers in this regard. According to the results of this survey, issues such as abuse of trust between people, ignorance of the law, and criminalizations that are carried out in relation to some customs and traditions between ethnic groups, are among the most important customary axes of the judicial cases of prisoners of crimes. It is unintentional. Also, the issue of contracts between parties that have customary validity is considered one of the troublesome legal problems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • custom
  • law
  • dowry
  • Unintentional
  • crimes
  • Jail
 ابوالمعالی، خدیجه (1394). پژوهش کیفی از نظریه تا عمل، تهران، نشر علم.
ابوالمعالی، خدیجه (1394). پژوهش کیفی از نظریه تا عمل، تهران، نشر علم
 آزاد ارمکی، تقی (1383). اعتماد، اجتماع و جنسیت، ‌بررسی تطبیق اعتماد متقابل در بین دو جنس، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره 5، شماره 2
 استراوس و کوربین، انسلم و جولیت (1393). مبانی پژوهش کیفی؛ فنون و مراحل تولید نظریة زمینه‌ای، تهران، نشر نی.
 اعزازی، شهلا (1376). جامعه­شناسی خانواده، تهران، انتشارات روشنفکران و مطالعات زنان، چاپ دوم
آقاگل زاده، ‌فردوس (1391). زبان‌شناسی حقوقی، ‌تهران، انتشارات علم
اینگلهارت، رونالد (1373)، تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی، تهران، انتشارات کویر
تبریزی غروی، علی (1410ق). التنقیح فی شرح العروه الوثقی،الاجتهاد و التقلید، تقریر ابوالقاسم خوئی، قم
جانسون، برک (1989). روش پژوهش در علوم تربیتی، تهران، انتشارات آییژ
جرجانی، محمدبن علی (1398). التعریفات، ج1، چاپ بیروت
 حریری، نجلا (1385). اصول و روش‌های پژوهش کیفی، تهران، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
 ربیع زاده، علی (1397). جامعه‌شناسی حقوق عمومی: چارچوب نظری مطالعات اجتماعی حقوق عمومی در ایران، انتشارات دانشگاه امام صادق
رضایی، محمد (1384). میزان، ‌نوع و عوامل موثر بر قانون‌گریزی، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره 6،شماره
رفیع پور، فرامرز (1378). آنومی یا آشفتگی اجتماعی، پژوهشی در زمینه پتانسیل آنومی در شهر تهران، تهران: سروش
 زحیلی، وهبه (1997). الفقه السلامی وادلته، بیروت
 ستوده، هدایت الله (1382). ‌آسیب‌شناسی اجتماعی، تهران، انتشارات آوای نور
سلجوقی، محمد (1374). نقش عرف در حقوق مدنی ایران، تهران، انتشارات بانک ملی
شیخاوندی، داور (1379). جامعه‌شناسی انحرافات و مسائل جمعیتی ایران، ‌مشهد، نشر مرندیز
علیدوست، ابوالقاسم (1384).  فقه و عرف، پژوهشگاه فرهنگ اندیشه اسلامی، تهران
فلیک، اووه (1956). درآمدی بر روش تحقیق کیفی، نشر نی، ‌تهران
قاسمی، محمدعلی (1383). مجله مطالعات راهبردی، شماره 27
کلمن،‌ جیمز (1377). بنیادهای نظریه اجتماعی، ‌ترجمه منوچهر صبوری، تهران، نشر نی
گیدنز، آنتونی (1377). پیامدهای مدرنیست، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، ‌مرکز نشر نی
 گیدنز، آنتونی (1387). جامعه‌شناسی، ‌ترجمه منوچهر صبوری، نشر نی،‌ تهران
 لوی برول، هانری و همکاران (1371). حقوق و جامعه‌شناسی، ترجمه مصطفی رحیمی، تهران، انتشارات سروش
لوی‌برول، هانری (1370). ارمان و گوروویچ، ژرژ، حقوق و جامعه شناسی، تهران، ‌انتشارات امیرکبیر
Inglehart,Ronald(1999),Trust,well-being and democracy in warren marke.democracy and Trust.cambridge.university prees
Colmen,james(1988) social capital in the creation of human capital.American journal of sociology
Mizstal.Barbara(1996) Trust in modern societies.cambridge.polity press.p50